İSTANBUL 1. ULUSLARARASI YANGIN ve GÜVENLİK KONGRESİ ve FUARI Ekim - October 12-16, 1994 İSTANBUL FIRST INTERNATIONAL FiRE, SAFETY and SECURITY CONGRESS and FAIR YAZIŞMA ADRESİ/ CORRESPONDENCE ADDRESS TEKNiK YAYINCILIK, TANmMA.Ş. Ba/mumcu Barbaros Bulvarı 131/10 80700 Beşiktaş -İSTANBUL / TURKEY Tel: 212-275 83 59 (PBX] Faks : 212-288 26 14 ' ı J . ' '•·� ' . (" ı ,. .. - . . · ı . . 1, • ' ' ➔ • • -
• Fabrikalar • Tesisler • Depolar • Belediyeler ve tüm yerleşim alanlarında • Yangına dışarıdan anında müdahale imkanı. • Otomatik boşaltma sistemi ile dona karşı korunma. • Türbülanssız lineer bir akış (şok etkisi yoktur). • TS 2821/1 ve DiN 3222 normlarına uygun imalat. Yakacık Yerüstü Yangın Hidrantı tarafımızdan özel olarak geliştirilmiş, dünyada. ki emsallerinden üstün olup, patentlidir. Yerüstü Yangın Hidrantları YAKACIK VALF SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Kemerallı Cd. Bankalar Han K.5 80030 Karaköy-istanbul Tel : (212)25102 96 (4 Hat) Fax: (212)249 34 42 Tlx : 25304 ymf tr Ankara (312)230 23 75 - 230 46 36 İzmir (232)459 00 53 Adana (322)352 03 07 Bursa (224)254 14 96 a
El�J>.hlJ� ESENTEPE KASAP SOK. HiLMi HAK HAN NO 22 80280,MECIDIYEKÖY ISTANSUL TEL.: (212) 274 89 50 14 HATJ FAKS:(212) 27' 82 90 Grinnell ® ----------- �tt:mmffl FEUERSCHUT Z GMBH
Sahibi ve Yazı İsleri M üdiirü Teknik Yayıncıl;k, Tanıtım AŞ. Adına Founder and Editor in Chicf on Behalf of Teknik Yayıncılık, Tanıtım A.Ş. Süleyman BULAK l YAYIN YÜRÜTME KURULU/Editorial Exccııtivc Board Abdurahman KILIÇ Osman GENCELİ Numan ŞAHİN Cemal KOZACI l*YAYIN DANIŞMA KURULU/Editorial Board ofAdvisorsl Bülent AKINCI (TİTAN) Necmettin AKOVA (LEVER) Necdet AKYÜZ (YTÜ) Mazhar BASMACI (BASEL) İsmail CAN (BİRİKİM) Bülent CEDETAŞ (CEDETA.Ş.) Levent CEYLAN (EEC) Kevork ÇİLİNGİROĞLU (ÇİLİNGİROĞLU) Gazi ÇİRİŞ (TEGE) Murat EĞRİKAVUK (PROTEC) Cem EĞRİKAVUK (KORUN) Nurdil ESKİN (İTÜ) Seydi Rıza GÜNEY (İTFAİYE) Murat GÜSAR (ŞARK SİGORTA) Ali HELVACI (E.B.K.) Ayşen KÖKEN (İTFAİYE) Tezer OKTAY (KOSGEB) İrfan ÖNER (YANMAR) Aydın ÖZKAYA (EMO) Mustafa ÖZKAYALAR (MNG) Talat SAĞIROĞLU (EMO) Doğanay SAMURAY (PALMET) Yurda! SERT (ŞEKER SİGORTA) Mehmet SOYER (NOVAK) Şenol ŞAHİN (TUR YANGIN) Sermet ŞATIR (KORUN) Levent TEZCAN (HONEYWELL) Serhat UYSAL (ÜÇOK) Özcan ÜNLÜ (BKS) Cafer ÜNLÜ (YAKACIK) Erol YAŞA (UNIVERSAL) Cengiz YENER (BİLKENT) YAYIN KURULU/Editorial Board Kazını ÇOMAK Genci Müdür/General Managcr Müjde BİLGÜTAY Genci Yayın Yönctmcni/Exccutivc E<litor Tümay ÖZOKUR Yayın Kıxırdinatörü/E<litor Funda GÖKÇEN Reklam Sorumlusu / A<lvcrt. Salcs Rcpr. Hatice GÜNEL Gralik Tasarım / Graphic Dcsign Hüseyin DAYIOĞLU Montaj / Montagc Aslı AKIN Dizgi / Print YÖNETİM MERKEZİ / Exccutivc E<litorial Oflice TEKNİK YAYINCILIK, TANITIM A.Ş. Balmumcu, Barbaros Blv. 13 I /1O 80700 Beşiktaş/İSTANBUL Tel: 212- 275 83 59 (PBX) Faks: 212- 288 26 14 BASKI/ Print : Cem Ofset Fiyatı : 40.000 TL. (Posta Ücreti Dahil) Yıllık Abone: 500.000 TL. Singlccopy priee: Europe $ l75/0verseas $ 5 (Postagc inclu<lc<l) Annual subscriptions: Europe $ 15/0verseas $ 20 O Yangın ve Güvenlik Dergisi' n<le yayınlanan yaı.ı ve ,izimlcrin her hakkı mahfuzdur. İzin alınmadan, kaynak gösterilerek <le olsa iktibas edilemez. ( • ) Yayın DanışmaKurulu'muı. l sayımızdan sonra kesinleşecektir. 2 ıılE ULUSLARARASI YANGIN. iŞ GUVENLIĞI ve KORUMA SiSTEMLERi DERGiSi 40.000 TL. ŞUBAT 1994 3 Sunuş • Editorial 7 • Haberler News 14 Bir Konu-Bir Konuk : (Yangın ve Sigorta-Yurda! SERT) i A Subject & A Guest 17� Uzman Gözüyle j (Mehmet HIZ) ! Fire Extinguishing Foam 191 Halan 1301'den Sonrası 1 .. • (Aydın OZKAYA) , After Halon 1301 24: İstanbul' da Yangın Sayısı ve Yangın Nedenleri \ (Abdurahman KILIÇ) 1 Causes and Nunıber of Fires in İstanbul 30 • Yangın Hidrantları • (Cafer ÜNLÜ) . Fire Hydrants 34 : Sprinkler Sistemleri • (M. Renan DİKEL) ; Sprinkler Systems 41: Multipleks Rejeneratif ve Analog Adreslenebilir ; Yangın Alarm Sistemleri ' (A. Levent CEYLAN) Multiplex Regenerative Analog Addressable Fire Alarm • Systenıs for Life Safety 45 İş Güvenliği ve Sağlığı • (Necdet AKYÜZ) . Safety and Health 50 j Ürünler 1 Products 57 ! Bir Yangının Ardından ' (Emlak Bankası, Eski Genel Müdürlük Binası Yangını) Reflections of a Fire 58 Firmaları Tanıyalım • Getting to Know the Firms D
Değerli Okurlar, Yangın, güvenlik, işçi sağlığı ve iş güvenliği konuları ile ilgili faaliyetlerin giderek sektörleşme sürecine girdiğini mutlulukla görüyoruz. YANGIN ve GÜVENLİK DERGİSİ ' nin bu süreç içinde ilgili kişi ve otoriteler tarafından beğeni ve ilgiyle karşılanması, bize güç vermiştir. TEKNİK YAYINCILIK, TANITIM A.Ş. olarak gerek yurtdışında uygulanan teknolojilerin ve bilgi birikiminin ilgili kişi ve kurumlara aktarılması ve gerekse Türkiye'de bu konuyla ilgili çalışan kişi ve kuruluşların birbirlerinden haberdar olmalarını sağlayacak bir zemin teşkil eden bir yayınla, sektörün oluşmasına katkıda bulunmayı bir şans olarak görüyoruz. Doğal gazın, Türkiye'de kullanımının henüz yeni başladığı günlerde yayınına başladığımız DOĞAL GAZ DERGİSİ'nin, 6 yıl gibi bir süre içinde genç ve dinamik doğal gaz sektörünün oluşumunda oynadığı rolün bize verdiği mutluluğu, belki kısa bir süre sonra yangın ve güvenlik faaliyetlerinin sektöre] bir nitelik kazanmasıyla, tekrar yaşayacağız. YANGIN ve GÜVENLİK DERGİSİ' nin bilimsel, teknik, ticari, ekonomik ve uygulama ağırlıklı bildirilerin sunulacağı I. İstanbul Uluslararası Yangın ve Güvenlik Kongresi ve Fuarı'nın organizasyonunda görev almış olması, bu genç derginin, sektörün oluşumuna bir diğer katkısı olacaktır. En derin saygılarımızla; Süleyman BULAK Teknik Yayıncılık, Tanıtım A.Ş. Yön. Kur. B�k. Dear Readers, We are glad to see tlıat activities on fire, safety and secuıity subjects are in a process of becoming a sector. We rega1d it ;ıs a clıance to be a periodical contributing to tlıis process by forming a platform İn wlıiclı tlıe teclınological know-lıow as well as tlıe experiences and tlıe knowledge are s!ıared by and transferred to t!ıe concernedpeople and autlıoritiesin Tıırkey We are very lıappy to see t!ıat t!ıe first issue of Fire, Safety and Secuıity Systems Magazine is wellcoıned and supported by tlıe members of tfıis yoııngand dynamic sector. Tlıis support gives us tfıepower and eagerness we need Best Regards, Süleyman BULAK Teknik Yayıncılık, Tanıtım A.Ş. C!ıairman İSTANBUL ULUSLARARASI BİRLEŞİK ISI-GÜÇ ÜRETİMİ KONFERANSI ve SERGİSİ İTÜ VAKFI SOSYAL TESİSLERİ MAÇKA İSTANBUL (2-3-4 HAZİRAN 1994) * Türkiye'de Elektrik Üretimi/Tüketimi ve Geleceği * Türkiye'de Doğal Gazın Geleceği ve Elektrik Üretiminde Kullanımı * Hükümetlerin Birleşik Isı - Güç Üretimi ile İlgili Politikaları •Türkiye'de Mevcut Mevzuat •Türkiye'de Çıkması Muhtemel Mevzuat •Avrupa ve ABD'deki Mevcut Mevzuat •Mevcut Mevzuatla İlgili Eleştiriler ve Çıkması Muhtemel Yeni Mevzuattan Beklenenler * Birleşik Isı - Güç Üretimi Teknolojisi •Motorlu Sistemler •Gaz Türbinleri •Buhar Türbinleri •Kombine Çevrimli Sistemler * Ekonomik Yönden Birleşik Isı- Güç Üretimi •Yatırımların Fizibilitesi •Teşvikler ve Krediler •Birleşik Isı -Güç Üretim Yöntemlerinin Diğer Elektrik Üretim Yöntemleriyle Karşılaştırılması •Türkiye'nin Enerji Fiyatlarının Diğer Ülkelerle Karşılaştırılması * Uygulamalar •Münferit Sınai Uygulamala( •Merkezi Santral Uygulamaları •Sanayi Dışı Uygulamalar * Temel Noktalar (özet) • TEKNiK YAYINCILIK, TANITIM Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketi Bolmumcu, Barbaros Bulvarı 131/l O 80700 BeşiKraş • İslanbul Tel: 212 • 275 83 59 /275 25 32 fab: 212 • 288 26 14
SÖZ KONUSU güvenlik olunca... GÜVENLiK iLE iLGiLi PROJELERiNiZ sızı KORKUTUYORSA, AKiLLi VE EKONOMiK ÇÖZÜMLER ÜRETEBiLiRiZ. IHTIYAÇLARINIZ SiZE ÖZELDiR VE ÖZEL OLARAK ELE ALINMASI GEREKiR. NEDENLE GENiŞ BiR ÜRÜN YELPAZESiNDEN SiZE GEREKLi OLANLARI BiRLiKTE SEÇMEMiZ GEREKiR. ARAYIN GÖRÜŞELiM. o GÖRÜNTÜLÜ VE KONUŞMALI KAPI ZiLLERi @ ÇEVRE KORUMA@ GÜVENLiK, EMNiYET, DEKORATiF CAM FiLMLERi o GiRiŞ KONTROL - KARTLI, BIOMETRIK 0 GiRiŞ KONTROLLA ENTEGRE AKiLLi BiNALAR 0 HIRSIZ iHBAR VE ALARM SiSTEMLERi @ YANGIN iHBAR VE SÖNDÜRME SiSTEMLERi G} OTOPARK BARiYERLERi@ ANTI • TERÖR BARiYERLERi ® BiLGiSAYAR BAĞLANTILI BEKÇi TUR KONTROL SiSTEMLERi m CCTV (KAPALI DEVRE TELEViZYON SiSTEMLERi) @ DEDEKTÖRLÜ AYDINLATMA SiSTEMLERi. SORUN GÜVENLiKSE, -Utim p ek s 'ti r. l_l� UTİMPEKS SANAYi ÜRÜNLERi iTHALAT iHRACAT PAZARLAMA A.Ş. Kozyatağı STFA Blokları, B-8 Blok Kat. 10 Daiı'e.42 Eı·eııköy 81090, İstaııbul Tel. (216) 416 54 81 (3 Hat) Faks. (216) 416 21 46,416 57 28 Teleks. 29481 uti il'
iLK SAYININ ARDINDAN YANGIN ve GÜVENLİK Dergisi' nin ikinci sayısında, okuyucularımızla lıir kez daha lıuluşmaktan mutluluk duymaktayız. Dergimizin ilk sayısının sektörde lıeğeni ve ilgiyle karşılanması, lıina koruma sistemleri ve yangın güvenlik önlemleri konularıyla ilgili çalışan kişi ve kuruluşlarca desteklenmesi, lıize güç verdi Sektörün tüm kesimlerini tarafsızca lıiraraya getiren tek yayın organı olarak, okuyucularımızın karşısına hersayıdagiderek dahada artan lıir performans ile gerek içerik, gerekse çeşitlilik lıakımından mükemmellıir dergi ile çıkmanınçalıası içindeyiz. Hedefimiz sektördeki tüm kuruluşların kendilerinden lıirşeyler lıulalıilecelderi, geniş lıir kitlenin ilgilendiği konuları lıiraraya getiren, lıilgi ve ffkir alışverişine katkıda lıulunan lıiryayın organı olmaktır. Dergimiz her ay 10 lıin adet lıasılmakta ve ülke çapında dağıtılmaktadır. YANGIN ve GÜVENLİK Dergisi�7iı7 sayfalarında yer alan halıeı; tanıtım, söyleşı: makale ve ilanlar, alıonelerimizin yanısıru, her ay emniyet ve itfaiye müdürlüklerine, falırikalaru, sigorta şirketlerine, grossmarket hipermarket ve marketlere, klüp ve eğlence merkezlerine, lıankalara, inşaat ffrmaJarına, gazete ve otellere, İŞ merkezlerine, hastahane, cezaevi ve lıelediyeler ile mühendis odalarına,· lıir lıaşka deyişle, sektörün ana kaynaklarına ulaştırılmaktadır. Dergimiz ayrıca kısa lıir süre içinde Dünya J{jtalıevi'nin şulıelerinde satılmaya lıaşlayacaktır. Sektör İÇİ lıilgi alışverişinde, makale, söyleşi ve hal ıerlerin yanısıra, özellikle piyasanın yakından takip edilmesi, yeni ürün ve teknolojilerin kısa zamanda tanıtılması lıakımından, tanıtım yazısı ve ilanların lıüyük önemi olduğuna inanıyoruz. YANGIN ve GÜVENLİK Dergisi yüksek tirajı ve geniş dağıtım olanaklarıyla okuyucularına lıu konuda da en iyi hizmeti vermeyi amaçlamaktadır. Yangın güvenliği velıina koruma sistemleri konularında ilk ve tek yayın olmm1ın sorumluluğunun J;ifincindeyiz. Kararlılık ve hevesle çıktığımız lıu yolda tüm okuyucularımızın destek, öneri ve eleştirilerini lıekliyoruz. TEKNİK YAYINCILIK, TANITIM A.Ş.
T�BERLER/NEWS .L.ı İSTANBUL YANGIN RAPORU A ÇIKLANDI Son bir yıl içerisinde İstanbul'da yangınların sayısında yüzde 12'lik bir artış gözlendi. İtfaiye Müdürlüğü'nden alınan bilgiye göre, bu artış şehrin plansız ve programsız olarak büyümesinden kaynaklandı. Eskiyen tesisatların yenilenmemesinin, bakım-onarımlarının ihmal edilmesinin de, yangın sayısının artmasında büyük rolü olduğu belirtildi. İstanbul'da geçen yıl meydana gelen toplam 10.233 yangında, yüzde 80'i çocuk olmak üzere, 1 47 kişinin öldüğü kaydedildi. Can kayıplarının en önemli sebebinin yangın, devamında ise göçük altında kalma, kuyuya düşme ya da sıkışma olduğu açıklandı. Çıkan yangınların 10. 1 1 7 adedinin daha başlangıç aşamasında söndürüldüğü, 70 adedinin kısmen hasara yol açarken, 40 ev ve iş yerlerinin tamamen kullanılmaz hale gelmesiyle sonuçlandığı bildirildi. Yangınların yüzde 40'ının dikkatsizlikten, yüzde 22'sinin baca tutuşmalarından,yüzde 1 8' inin elektrik arızaları ve yüzde 7'sinin de tüp gaz parlama ve patlamalarından kaynaklandığı belirlendi. İsanbul'da geçen yıl çıkan yangılar toplam 280 milyar lira maddi zarara neden oldu. A.B.D. 'DE YANGIN SAYISIARTIYOR... A.B.D. 'de yangınlar dolayısıyla meydana gelen ölüm olaylarının sayısında, önceki üç yıla oranla yüzde 6'lık bir artış görüldü. Amerikan Ulusal Yangından Korunma Birliği'nin (NFPA) yayınladığı rapora göre, 1992 yılında bu ülkede çıkan yangınlarda toplam 4730 sivil hayatınıkaybetti. Busayı 1991 yılında 4475 kişi olarak belirlenmişti. Öte yandan , senede ortalama 6 bin kişinin kaybedildiği 1980' li yıllara oranla, 1992 yılında yüzde 20' lik bir azalma kaydedilmi§ oldu. Yerel itfaiye teşkilatlarının müdahale ettiği yangınların sayısında, yüzde 3.8' lik bir düşüş gözlenirken, yüzde 75' i yerleşim alanlarında olmak üzere, yangınlar dolayısıyla meydana gelen yaralanma olaylarında yüzde2.3' lük bir azalma kaydedildi. NFPA' nın raporuna göre, 1 992 yılında A.B.D.'de meydana gelen toplam 1 .964.500 yangında, yüzde 47'si konutlarda olmak üzere, 8 milyar doların üzerinde mal kaybı olduğu tesbit edildi. Bunun 500 milyon dolarlık kısmı, Nisan 1992 Lo� Angeles olaylarında meydana geldi. ÇAĞDAŞ GÜVENLİK... İstanbul Tuzla'da 12.2.1994 günü tren istasyonunda, çöp bidonuna konan patlayıcı maddenin patlaması sonucu, 5 yedek subay öğrencinin ölümü ve 12 askeri öğrencinin yaralanması üzerine, İstanbul Valiliği'nce can ve mal kayıpla rını önlemek için bir genelge yayınlandı. Genelgede; kamu kurumvekuruluşlanndakigüvenlik önlemlerinin ve sabotajlara karşı planların yeniden incelenerek günün şartlarına uygun çağdaş hale getirilmesi ve mutlaka uygulanması istendi. YANGIN VE GÜVENLİK DERGİSl 'NE BÜYÜK İLGİ . . . Ülkemizde ki yangın ve güvenlik ile ilgili kuruluşları bütünleştirmek amacı ile çıkarılmaya başlanan dergiye, büyük ilgi gösterildi. Sektördeki boşluğu doldurulacağı kaydedilen derginin, yapacağı hizmetler konusunda sektördeki herkesin destek vereceği belirtildi. Yangın ve Güvenlik Dergisi, 2-6 Şubat 1994 tarihleri arasında, Mecidiyeköy FM Sergi Merkezi'nde düzenlenen ISOHA' 94 7. Uluslararası Isıtma, Soğutma, Havalandırma ve Doğal Gaz Teknolojisi Fuarı' na katılarak büyük ilgi gördü. İlk sayısı Ocak 1994' de yayınlanan Yangın ve Güvenlik Dergisi'ne şimdiden çok sayıda kuruluş abone olmak için başvuruda bulundu. Genel Müdürümüz Kazım Çomak, Teknik Yayıncılık, Tanıtım A. Ş. standında. YANGIN VE GÜVENLİK DERGİSİ SAY! 2 D
• KLİMA VE ISITMA OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ •ENDÜSTRİYELOTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ •YANGIN ALGILAMA,SÖNDURME SiSTEM VE POMPALARI :J • DOĞAL GAZ EMNİYET VE KONTROL ELEMANLARI • HAVA FİLTRELERi (TORBA,ABSOLUTE,ELEKTROSTATİK,NBC) •,KALORİMETRE VE VAKiT SAYAÇLARl,DEBİ ÖLÇERLER •AKUSTİK VE YANGIN KAPILARl,OZEL KAPILAR,YAYLAR •suHARLI VE SULU NEMLENDİRİCİLER.NEM ALICILAR •TEKNOLOJİK TESİSAT MALZEMELERİ.MENFEZLER I'---...... �yrotronics YANGIN ALGILAMA VE SAUTER • ESERLE - ERIE • AFR/SO • ROTRONIC • HONSBERG • MOORE - WHESSOE - MTL • WESTRONICS • ADAREG • BAELZ • PYROTRONICS • VIKING • PEERLESS • PYRO CHEM • DUNGS - MEDENUS • GFG • COSTER • CAMFIL • SOFILTRA • DEPARIA • ANDAIR • AOUAMETRO • JPM • BUCHELE • BOSTWICK • GESTAG • ARMSTRONG • SCHAKO • MEZ• KUNO ENGELS • TEROSON • YANGIN ALGILAMA ve SÖNDÜRME SİSTEMLERİ HALON 1301 SÖNDÜRME SİSTEMLERİ ICIIAKO YANGIN DAMPERLERİ / POTTER-ROEMER YANGIN DOLAPLAR! HORTUM VE LANSLARI \ YANGIN POMPALARI (DiZEL VE ELEKTRiKLi) MUTFAK DAVLUMBAZ! SÖNDÜRME SİSTEMLERİ E M O TEKNİK MALZEME TİCARET VE SANAYİİ LTD. ŞTİ. lntumex DUMAN VE iSi DURDURUCU DOLGU MALZEMELERİ I YANGIN VE PANİK KAPI ARMATÜRLERİ ANKARA: Ziya Bey Caddesi No: 59 Balgat 06520 Tel: (312) 446 15 50 • 4 Hat Fax: (312) 437 96 84 İSTANBUL: Necatibey Caddesi Vekilharç Sok. No: 22/5 Karaköy 80001 Tel: (212) 251 48 64 - 252 14 62 Fax: (212) 251 31 46 :J � 1 "' o ,.._ es !:! ,c, o a: N :i:
•• •• cozum. • • mavili YANGIN ALARM SİSTEMLERİ • ÜRETİM • MÜSAVİRLİK • MÜHENDİSLİK •PROJELENDİRME •TAAHHÜT •SÜPERVİZÖRLÜK • PERİYODİK BAKIM •YEDEK PARÇA •GARANTİ •SERVİS Mavili Elektronik Ticaret ve Sanayi A.Ş. Merkez: Ortaklar Cad. No: 22/8 80290 Mecidiyeköy·lstanbul Tel: (90) (0212) 288 02 82-272 32 24-272 42 84 Fax: (90) (0212) 288 02 20
T�BERLERINEWS --1·.ı·--------------- DÜZENSİZLİK, 500 MİLYARI YAKTI İstanbul Pendik'te Ovisan adlı, çocuk bezi ve hijyenik bağ üreten fabrika, 16.2.1994 günü saat 15:00' de meydana gelen yangınla kül oldu. Gümrükten yeni çekildiği belirtilen, 500 milyar tutarındakitüm malzemeler yandı. BURSA lTFAlYESl'NDE REORGANİZASYON Ülkemizin önemli sanayi ve yerleşim merkezlerinden biri olan Bursa'da, halkın yangına karşı can ve mal güvenliğinin sağlanması için Büyükşehir Belediyesi'nce büyük bir proje başlatıldı. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi tarafından yürütülecek proje 18 ay sürecektir. Proje kapsamında Bursa'nın yangın riski haritasının hazırlanacağı, itfaiyenin reorganizasyonunun yapılacağı, doğal gaz yangınlarını önleme ve söndürme esaslarının belirleneceği, itfaiye istasyonlarının yerlerinin tesbit edileceği, yönetim organizasyonunun hazırlanacağı, 2000 yıllarındaki Bursa'nın yapılaşma ve gelişme planlarına göre yangın güvenlik önlemlerinin belirleneceği, itfaiyenin sevk ve idaresinin planlanacağı belirtilmiştir. Sakat kabloları tamir etmezsen yangına sebebiyet verirsin. (Eyliil 1951) Uzmanların yapmış oldukları incelemeler sonucu, fabrikada yangın güvenlik önlemlerinin bulunmadığı, otomatik algılama ve söndürme sisteminin olmadığı, depolamanın uygun yapılmadığı tespit edildi. ENDONEZYA I DA DEPREM Endonezya'nın Sumatra adasında bulunan büyük bir yerleşim merkezi olan Uwa şehrinde, 17.2.1994 günü meydana gelen 6.5 şiddetindeki deprem, büyük hasara sebep olmuştur. Liwa şehri sakinleri, evlerinin yerle bir olmasından sonra çadırlarda yaşamaya başlamıştır. Deprem nedeniyle 187 kişinin öldüğü ve 500 kişinin yaralandığı belirtilmiştir. Karakol, kışla, vilayet va bazı kamu binaları yıkılmış, kent pazarı deprem sonrası meydana gelen yangında tahrip olmuştur ve hasarlar nedeniyle kentte ulaşım durmuştur. Bölge Endonezya hükümeti tarafından afet _ bölgesi ilan edilmiş ve uluslararası kuruluşlarca bölgeye yardım gönderilmeye başlanmıştır. Uzmanlar aynı şiddetteki depremin İstanbul'da olması durumunda, hasar miktarının daha büyük olacağını belirtmişlerdir. Yangının biiyiimesine mani ol1tnabilir; yeter ki o yer qyalarla sıkışmış olmasın.(Eyliil 1951) YANGIN VE GÜVENLİK DERGİSİ SAYI 2 ım DÜNYADAN KISA . . . KISA . . . •A.B.D.' nin Ohio Eyaleti Elyra kentinde, kimyasal madde üreten bir fabrikada iki patlama meydana geldi. Dumandan zarar gören 30 kişi hastahaneye kaldırıldı. Patlamalardan sonra çıkan yangında iki bina tamamen tahrib olurken, oluşan kimyasal madde yüklü duman bulutu nedeniyle, aynı bölgede faaliyet gösteren diğer fabrikalar, bir süre için kapatıldı. Patlamalara, kimyasal madde yüklü bir tankın yakınındaki pompalardan birinin fazla ısınmasının neden olduğu açıklandı. • Belçika, Antwerp' de makina yağı üreten bir fabrikada meydana gelen yangın ve patlamalar sonucu bir gönüllü itfaiyeci ile bir işçi hayatını kaybetti; iki kişi ağır ağır yaralandı. Fabrikanın yakınındaki iki cadde, halkı muhtemel patlamalardan korumak amacıyla boşaltıldı. • Çin' in Chaoyang kentinde, işçilerin kaldığı bir yatakhanenin mutfağında depo edilen dinamitlerin patlaması sonucu çıkan yangında 12 kişi hayatını kaybetti. Fujan Eyaleti, Nanshankou kentindeki bir havai fişek fabri-kasında meydana gelen patlamalar sonucu ise 27 kişi öldü. • Almanya' nın Ruhr sanayi bölgesinde yer alan Schwelm kentinde, boya ve paketleme malzemelerinin bulunduğu bir depoda meydana gelen yangın sonucu havaya tehlikeli oranda zehirli gaz karıştı. polis halkı sokağa çıkmamaları, pencere ve kapılarını kapalı tutmaları konusunda uyardı. Sabaha karşı saat 04:00' de başlayan yangın, öğle saatlerinde kontrol altına alındı. Yangında can kaybı ya da yaralanma meydana gelmedi. • Fas'ın Rabat kenti yakınlarında, kalabalık bir yolcu treni ile naftalin yüklü tanker treninin çarpışması sonucu çıkan yangında, 15 kişi öldü; 1 5 tanesi ağır olmak üzere 1 00 kişi yaralandı.
flrma haberlerilflrm news BOMBA TEŞHİS VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ Bombaların tanımlanması, önlemlerin alınması, personel müşteri ve ziyaretçi güvenliğinin sağlanması, elektronik aygıtlar ile tarama işlemlerinin tanıtılması amaçlı olarak Utimpeks Sanayi Ürünleri İthalat İhracatPazarlama A.Ş ve İşletme Bilimleri Merkezi A.Ş ortaklığı ile Dedeman Oteli'nde 10.2. 1994 günü , bir seminer düzenlenmiştir. Bu seminere konuşmacı olarak, Scaann Msc Ltd şirketinde halen eğitim müdürlüğü görevini yürütmekte olan ve otuz yılı aşkın terörle mücade, kargo güvenliği konusunda üst düzey yöneticilik deneyimine YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİNDE, ÇEVRECİ UYGULAMALAR ... Kıdde Fire Protection firmasının tri ve Ticaret A.Ş. tarafından FMTürkiye mümessili Yaıımar Endüs- 200 söndürme gazının tanıtım; ile EEC ELENEX ELEKTRİK, ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ ENDÜSTRİYEL FUARI'NDA.. . BBC Kontrol ve Otomasyon SistemleriA.Ş,Hilton sergi salonunda İnterteks tarafından düzenlenen 6. İstanbul, Uluslararası ELENEX Elektrik/Elektronik Mühendisliği Endüstriyel Fuarı'na katılmıştır. BBCKontrol ve Otomasyon firması; bu fuarda hayat koruma sistemleri konusunda A.B.D. ve Kanada menşeli BSTBdwardsSystems Technology firmasının analog adreslenebilir multipleks rejeneratif network yangın alarm sistemlerini sergilemiştir. EST' nin ürünleri, yangın alarm sistemleri ile ilgilenen elektrik, elektronik mühendisleri ve kuruluşların büyük ilgisini çekmiştir. EEC grubu ELENEX Fuar'ına katılan tek YANGIN VE GÜVENLİK DERGİSi SAYI 2 m sahip Mr. P. MOPLEY katılmıştır. Seminerde; güvenlik sistemlerinde giriş kontrolünün önemi, çalışanların, müşterilerin korunması, persolenin eğitimi patlayıcı maddeler, kundakcı aletleri, posta bombaları tarama ve kontrol yöntemleri, saldırı aletinin belirlenebilmesi gibi konular ele alınmıştır. ilgili olarak iki ayrı seminer düzenlenmiştir. A.B.D. kökenli olan ve İngiliz Kidde firması iş birliği ile 1993' de kullanımına başlanan FM-200 gazı, A.B.D.' nden gelen uzmanlarca 20 Ocak 1 994 günü İtfaiye Eğitim Merkezi'nde ve 21 Ocak 1994 günü Sheraton Oteli' nde düzenlenen seminerlerde tanıtılmıştır. Kamu ve özel sektörün değişik birimlerinden elemanların katıldığı seminerde FM-200 gazının ozona nasıl etki etmediği ve testleri konusunda bilgiler verilerek konu kapsamlı olarak tartışılmıştır. V,M.lnıt rıtbı'lkllna, Gıı.-,""'.t lcin. VZAKTAN KUMAHOAU OTOMATiK KI\PILAR yangın ve güvenlik sistemleri firması olmuştur.
Ml � PROJE cl ıı MONTAJ EĞİTİM BAKIM u. � rği yapılanma Ue kaliteli hizmeti ve malzemeleri sunmayı amaçlıyor. Bu yapılanmada, projelerin üstlenilmesinin yanında, güvenlik malzemeleri için stok;alışmasının gerçekleştirilmesi hedef alınmıştır. Güvenlik ciddi iştir. CİIJIJiİŞLEll BiZİMiŞİMİZIJiR .. . . . SOYGUN GUVENLII{ SiSTEMLERiNDE ŞOK FiYATLARLA . . . . BAYILil{LER VERiLECEKTiR G.İ.S. MÜHENDİSLİK A.Ş. BİR AK HOLDİNG KURULUŞUDUR MERKEZ Akgüvercin Sok. No : 1 81580 Küçükyalı/İSTANBUL Tel: (0-216) 417 34 50/30 Hat Fala : (0-216) 417 33 65 ŞUBE Bankalar, Okçumusa.Cad. Menevşe Han No: 54/162 80020 Karaköy/İSTANBUL Tel : (0-215) 255 19 05 • 237 10 45 • 46 Fala : (0-212) 256 27 72 ŞUBE Beykoz Sok. No : 8/8 06690 Kavaklıdere/ANKARA Tel: (0-312) 417 19 92 - 418 03 62 Fala : (0-312) 425 52 47 ŞUBE Ömerağa Malı. Alemdar Cad. No: 20/15 41200 İZMİT Tel: (0-262) 325 52 17 - 325 52 18 Fala :(0-262) 325 52 19 ŞUBE Milhatpaıa Cad. No: 1181 Fahreltin Altay/İZMİR Tel: (0-232) 259 13 65 - 259 67 12 Faks : (0-232) 277 1081
G Ü V E N L i K T E 5 i N i Merkezi Gözlem istasyonu, MGS A.Ş. tarafından donanımı gerçekleştirilmiş binlerce uyarı ve alarm sistemini saniyelik aralıklarla sa(ılık kontrolünden geçiriyor. Herhangi bir uyarı sebepten kaynaklanmış ise "downloading" yolu ile Merkezi Gözlem lstasyonu'ndan düzeltiliyor. MGS A.Ş., baraj ve trafo merkezlerinden, kimya, tekstil ve konfeksiyon fabrikalarına, banka, döviz gerçekse gerekli sinyali ise anında Merkezi bürosu ve kuyumculardan iş Gözlem istasyonu monitörlerinde merkezlerine, eczane, bakkal, beyaz beliriyor. Önce uyarının gerçek bir eşya, depo, dükkan, butik, stüdyo, olaydan kaynaklanıp kaynak- galerı ve müzelere, evlerden lanmadı(ıı kontrol edılıyor, A'- sıtelere kadar, Türkıye çapında ıhbarlar sanıyeler ıçınde ılgıli ,v yaklaşık 10.6 mılyon metrekarelık bir sahanın mercilere direkt hat üzerinden yapılıyor. Sinyal, hatalı kullanım veya herhangi bir MGS korunmasını, donanımını gerçekleştirdi(ıi özel güvenlik sistemleri ile sa(ılamaktadır. M E R K E Z G Ü V E N L K s S T E M L E R VAL IKONAGI CAD. 143/5 NIŞANTAŞI 80220 ISTANBUL TEL, (0212) 231 41 95 FAXc (02121 234 56 22 Harici sistemler: Barıyerlerle koruma, çil koruma, ıeıemeıry ve gece görüş kamera sistemleri. Dahili sistemler: HırsızlıQa karşı harekeı deteklörlerı, yangın uyarı. alarm ve Mndürme sistemleri, kapalı devre TV sistemleri, kartlı giriş-çıkış sistemleri. elektronik bekçı saatı, devriye kontrol sisıemlerı, banka. döviz büroları ve kuryeler için para koruma sistemleri.
I IİRKONU Yurda/ SER T : 1961 Ankara doğumludur. Lise tahsilini İngiltere'de tamamlamışıır. A.B.D.'nin Güney Kaliforniya Üniversitesi'nden Makina Mühendisi olarak mezun olmuştur. A.B.D. Hükümetinde6 yıl sigortacılık konusunda hem kariyer hem de pratik yapmış, yangın ve kaza sigortalarında lisanslı müşavirlik diploması almıştır. 1992 yılına kadar Astüp Sanayi ve Ticaret A.Ş. ve Sert Holding'in üst düzey yöneticiliğinde görev yapmıştır. Halen Şeker Sigorta'da Genel Müdür olarak görevine devam etmekte olup, evli ve l çocuk babasıdır. İngilizce ve Fransızca dillerini bilmektedir. Her insanın başına gelebilecek en büyiikfelaketlerden biri olan yangın konusunda, yangın sonrası olabilecek zararı minıımııma indirgeyebilmek için ne gibi iinlemler alabiliriz? İşte bu konuya açıklık kazandırabilmek için, konuğumuz Şeker Sigorta Genel Müdürü Sn. Yurda! SERT ile "Yangın ve Sigorta" konusunda söyleştik. . . •Sigortacılığın yangın dışında da birçok tehlikelere karşı güvence verdiğini biliyoruz. Bize yangın sigortalanndan bahseder misiniz? SERT: Türkiye'de uygulanan yangın sigortalarının kapsamı yangın, yıldırım, patlama veya yangın ve patlama sonunda oluşan duman ısı ve buharın sigortalı mallara doğrudan vereceği maddi zararlardan oluşmuştur. Aynca ek sözleşme ile sigorta genel şartlarına ve ilişik maddelere göre, grev, lokavt, kargaşalık, halk hareketleri, terör, deprem ve yanardağ püskürmesi de teminata ilave edilebilir. •Yangın sigortasının Türldye'de uygulama oranı nedir; sizce yeterli midir? SERT: Tahmin edilenin çok altında yangın riski sigortalıdır. Ortalama sivil rizikolar diye isimlendirdiğimiz konutlarda % 1 O, ticari ve sınai rizikolarda % 20-25 yangın sigortası vardır. Bu sonuçlar da Türkiye' de neredeyse yangın sigortasında % 80 oranında bir sigortasızlıktan söz .edilebilir olduğunu göstermektedir. Son yıllarda uygulanan paket sigortalan, bu oranlan biraz daha arttırmıştır ama yine de gelişmiş ülkelere göre çok düşüktür. •Bu eksikliğin nedenlerini neye bağlıyorsunuz; nelerplanlıyorsunuz? SERT: Öncelikle eğitim ve sigorta bilincinin olmayışı. Şeker Sigorta'da yönetimi devraldıktan sonra yaptığım incelemelerde, Türk halkında sigorta bilincinin çok az geliştiğini, bu bilincin de eğitimle verilmesinin gerektiğine yürekten inanıyorum. Türkiye'de tüketicinin sigortaya ayırdığı pay gider bütçesinin en son sırasında yer almaktadır. Kısa vadede çözüm bulunabileceğini sanmamakla ber-aber, Türkiye'nin gerek ekonomik gerekse kültürel durumunu da göz önüne almak gerekir. Sigortalıların, sigorta şirketlerine olan güvensizliği çok önemli bir konudur. Şeker Sigorta olarak çalışmalarımızda personel, acente ve müşteri bazında eğitim verme, sigortalılarımıza verilen teminatların tam olarak açıklanması ve yanlış satıldığı ya da alındığı zaman insanlarımızda doğurabileceği güvensizliği ortadan kaldırma çalışmaları içindeyiz. Bu önemli bir konudur. Aynca sigortalılanmızda güvensizliği yaratan ve maalesef çok karşılaşılan eksik sigorta konusundan, bir örnekle bahsetmek istiyorum. Bir müşteri, arsa hariç, binasına, yangına karşı bugünkü gerçek değerinden daha az bir sigorta satın aldığında ve bu oranın % 50 kadar saptığı durumlarda, teminatı 5 milyarTL da olsa, 5 00 milyonluk bir hasarın sadece 250 milyon TL'sını alabilir. Poliçede yazılı sigorta bedelinin, sigorta değerine eşit olması gerekmektedir. Gerçek değerin üzerinde bir teminatla sigorta edilen (aşkın sigorta) bir değerin de sigortalıya hiçbir faydası yoktur, hasar halinde tazminat gerçek değere göre ödenecektir. Bunlar sigortacılığın kaideleri ve YANGJN VE GÜVENLİK DERGİSİ SAYI 2 m
Y. SERT çalışma esasları olarak Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı'nca onaylanmıştır ve yürütülmektedir. •İstanbul büyük bir metropolitan olarak diğer illerden her konuda farklılıklara sahip. Yangın sigortalarının bu kentte uygulanması diğer yerlerden farklı mıdır ya da farklı olmalı mıdır? SERT: İstanbul çok eski bir kent. Çok önemli tarihi özellikleri yanında diğer yörelerden değişik bir jeografik yapı göstermektedir. Plansız büyüme ve gelişme, bölgeler arası çok büyük risk farklarına neden olmaktadır. Bazı bölgelerde yangın, bazı bölgelerde sel, bazı bölgelerde de deprem riskleri çok farklıdır. Bu riskleri görebilmek ve adil bir sigortacılık (riski az olandan az, çok olandan fazla prim almak) yapabilmek amacıyla, bazı kuru1uşlarla ortak çalışmalar içindeyiz.Bu çalışmalarımızda İstanbul Büyük Şehir Belediyesi İtfaiye Müdürü ve İTÜ öğretim üyesi Doç. Dr. Abdurahman Kılıç aracılığıyla itfaiye teşkilatı ve İstanbul Teknik Üniversitesi ile, ayrıca deprem konusunda Prof. Dr. Mustafa Erdik ve Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ile ortak çalışmalar içindeyiz. Risk Yönetimi Servisimizde görevli risk mühendisi arkadaşlarımız bu ortak çalışmalar sonucu, İstanbul'un mahallelerine kadar inen çok geniş kapsamlı risk belirleme çalışmalarını sürdürmektedirler. "Oneri ve uygulamalarıyla riskin tamamının iyi yapılması sigorta fiyatlarının da azaltılmasında yardımcı olmaktadırlar." İstanbul'un büyüklüğü, yapı tarzları ve konumlarındaki çeşitliliği yangın risklerinin artmasında büyük etkendir. Bitişik tarzda inşa edilmiş ev ve iş yerleriyle dolu olan bir semt ile, bahçeli, aralarında belirli mesafeler olan ev ve işyerlerinden oluşan semtlerin riskleri ve risk fiyatları aynı olmamalıdır. Ayrıca itfaiyeye uzaklığı, itfaiyenin o yöredeki gücü, su kaynakları da risk tesbitinde kullanılacak kriterlerdir. •Sigortacılığın, hasardan sonraki güvence diye bir tanımı var, acaba hasar olmadan önce bir güven sunma imkanı var mı? SERT: Tabii var. Batılı birçok ülkede uygulanan "risk management"denilenrisk yönetimi ya da risk analizi diyebileceğimiz sistem. Bu sistem; öncelikle sigorta edilecek yer ya da malların tanımını, analizini yaparak riski azaltıcı önlemler konusunda sigortalıya öneriler götürür ki bu da hasardan önceki güvencedir. Daha önce de bahsettiğim risk mühendislerimiz, yaptığı önerilerle mevcut riski % 50 oranında azaltma imkanlarına sahiptirler. Şeker Sigorta olarak, düzenlediğimiz Risk Yönetimi Servisi bu konuda çok olumlu çalışmalar yapmaktadır. Öneri ve uygulamalarıyla riskin tamamının iyi yapılması sigorta fiyatlarının da azaltılmasında yardımcı olmaktadırlar. Böylece daha ucuz sigorta yapma imkanı da doğmaktadır. •İstanbul Büyük Şehir Belediyesi İtfaiyesinin yangınlardaki müdahalesi sigortacılığa ne şekilde yansımaktadır? SERT: Özellikle, İstanbul'da ve tüm Türkiye'de itfaiyecilerimizin üstün gayreti her bakımdan takdir edilecek düzeye gelmektedir. Onların yangınlara kısa sürede müdahalesi, sigortalımızın dolayısıyla da bizim kaybımızı azaltmaktadır. Yaralanan hatta bazen hayatını kaybeden itfaiyecilerimiz vardır. Bu özverili çalışma için itfaiyecilerimize teşekkür ediyoruz. İtfaiye teşkilatının modernizasyonu, çağdaş ve sistemli araç-gereçle takviye edilmesi de çok önemlidir. Yoğun bir çalışma içinde olan itfaiye teşkilatının her konuda desteklenmesi gerektiğine inanıyoruz ve sigorta sektörünün ·gelişmesiyle oluşturulacak ortak fonlardan itfaiyeye, diğer alanlarda oto sigortalarından, alt yapı oluşturan karayollarına ve trafik birimlerine destek verilmesi gerektiğini düşünüyoruz. •Belirtmek istediğiniz başka birşey ya da vermek istediğiniz bir mesaj var mı? SERT: Sektör olarak her türlü riski satın almaya hazır olmamıza karşın, yeterli devlet desteğinden yoksun olarak çalışmaktayız. Özellikle deprem sigortalarında ve diğer doğal afetler teminatlarının oluşturulmasında devletimizin direkt olarak desteğine ve bizimle işbirliğine ihtiyacımız vardır. •Sayın Yurda] Sert, bu güzel söyleşi ve verdiğiniz bilgiler için Yangın ve Güvenlik dergisi adına çok teşekkür ediyoruz. YANGIN VE GÜVENLİK DERGİSİ SAYI 2 m
HAMBURG İTFAİYE MÜDÜRÜ K. GÜNTHER diyor ki: i . , TAS20-ST/70 � DOĞALGAZ TESİSATI YAPTIRANLAR Küçük yangınların felakete dönüşmemesi için yangın başlangıcında doğalgaz akışını otomatik olarak kesen elemanları tesisatınıza muhakkak koydurunuz. Yangın başlangıcından 1 O dakika sonra tüm doğalgaz vanaları, gaz sayaçları, tesisat ekleme yerleri gaz kaçırmaya başlar. Alman TAS - DOĞALGAZ TERMİK EMNİYET ARMATÜRÜ yangın başlangıcında doğalgaz sistemini kendiliğinden kapatır, yangının büyümesini ve patlamayı önler. ıl TAS - TERMİK EMNİYET ARMATÜRÜ ortam sıcaklığı 70°C.yi bulduğunda gaz hattını kendiliğinden kapatır. ıl Tüm Avrupa ülkelerinde DOĞALGAZ patlamalarına karşı TAS - TERMİK EMNİYET A_RMATÜRÜ kullanılması öngörülmüştür. ıl TAS - TERMİK EMNİYET ARMATÜRÜ Alman Doğalgaz DVGW - Sertifikalıdır. ( G92 e 061 ) TAS 20 • ST 1 70 � -�---u------- Doğalgaz hattının başına TAS konmalıdır. TAS 20 • ST / 70 TAS 20 • ST / 105 Çap: 112 • 3/4 • • DN150 6İİi i...., Daha fazla bilgi için AKNUR Mağazalarına ve Doğalgaz tesisatı malzemeleri satıcılarına müracaat ediniz. MERKEZ: İSTANBUL Tel: 245 18 06 • 245 46 43 Fax: 249 64 61 ŞUBE: KARTAL Tel: 389 69 1O • 11 Fax: 353 27 13 ŞUBE: ANKARA Tel: 310 14 35 Fax: 310 43 05 ŞUBE: BURSA Tel: 220 79 17 Fax: 221 45 45
T J ZMAN GÖZÜYLE Mehmet HIZ, 1947 doğumlu olup; 1969'da İTÜ Makina Fakültesi'nden mezun oldu. 1971 yılında Aygaz A.Ş Ue göreve başlayan HIZ, halen aynı şirkette Tesis İşletme Müdürü olarak görevini sürdürmektedir. LPG, likit petrol gazının kısaltılmış şeklidir. LPG petrol ve gaz kuyularından elde edilen ürünün gaz proses ünitelerinde işlenmesi veya rafinerilerde petrolün damıtılması sırasında elde edilen, basınç altındasıvılaştırılan,başlıca propan,bütan ve izomerleri gibi hidrokarbonlar veya bunların karışımıdır. Bütan ve propan genellikle karışım şeklinde kullanılmakta olup; ülkemizde LPG % 70 bütan, % 30 propan şeklinde pazarlanmaktadır. LPG, oda sıcaklığında ve atmosferik basınçta gaz halindedir. Basınç altında likit haline ve basıncın kalkmasıyla birlikte derhal buharlaşarak tekrar gaz haline dönüşür. Sıvılaştırıldığında, gaz haline nazaran yaklaşık 25 O kez küçültüldüğü için, çok az yer tutar. Bu özelliği de LPG'ye nakliye ve depolama yönünden diğer yakıt türlerine göre büyük avantaj sağlar. LPG, renksiz, kokusuz ve zehirli olmayan, çevre dostu bir yakıttır. Kullanım sırasında oluşabilecek bir kaçağın hissedilebilmesi için, üretim aşamasında etil merkaptan veya tiyofan benzeri maddelerle kokulandırılır. LPG,havadan ağır olduğu için alçak yerlerde toplanır ve rüzgar hızı fazla olmadığı sürece ağır bir şekilde havaya karışır. Açık ateş, LPG-hava karışımını tutuşma aralığı arasında bulduğunda, tutuşmasına sebep olur. LPG, ısıl değerinin yüksek olması, çevreyi kirletmemesi, düşük basınç altında sıvılaştırılarak kullanılabilmesi sebebiyle çok geniş bir kullanıma sahiptir. 1500'den fazla olduğu söylenen kullanım alanları genelde ısıtma, ısınma, aydınlatma, soğutma,.lcurutma ve otomotiv kullanım amaçlıdır. Ulkemizde 1960'lı yılların başında kullanımına başlanan LPG, güvenliği ve kolaylığı ile büyük bir tüketim artışı göstermiştir. 1994 yılı için 2 milyon ton /yıl olacak olan tüketimin 2000 yılında 3 milyon ton/yıl'ı aşması beklenmektedir. Türkiye'de tüketilen LPG'nin % 90'ı tüplü olarak, % 1 O'u ise dökme olarak tüketilmektedir. Halen yaklaşık 40 milyon adet tüp sirkülasyonda olup; bu tüpler piknik (2 kg), ev (12kg) ve sanayi (24 ve 45 kg) şeklinde sınıflandırılmaktadır. BÜTAN PROPAN Formül Molekül Ağırlığı (kg/kmol) Donma Noktası (°C) Kaynama Noktası (°C) Buhar Basıncı (20°C, kg/cm2 ) Buhar Basıncı (55°C,kg/cm2 ) Sıvı Yoğunluğu (15°C, kg/m3 ) Sıvı Özgül Isısı (15°C, kJ /kg) 1 lt. Sıvının Gaz Hacmi (15 °C, m3 ) 1 kg. Sıvının Gaz Hacmi (15°C, m3 ) Özgül Ağırlık İzafi Yoğunluk (hava=!) Parlama Noktası (°C) Tutuşma Noktası (havada, °C) Alev Sıcaklığı (havada, °C) Toplam Isıl Değeri ( kJ / m3) C4HIO 58.12 -13 8.3 -0.5 1 .20 4.85 582 1 .276 0.235 0.410 0.582 2.09 -60 482-538 2008 121280 C3Hs 44.1 -187.8 -42.3 8.93 20.18 504 1 .464 0.271 0.539 0.504 1.55 -105 493-549 1980 92430 LPG'nin gelişimine bağlı olarak, Türk Standartları Enstitüsü tarafından pekçok standart çıkartılmış ve piyasanın disiplin altında tutulması temin edilmiştir. Bu standartlar zaman zaman günün şartlarına uygun olarak revize edilmektedir. Bu standartlar içinde önem arzedenler aşağıda belirtilmiştir. TS 55 Tüpler (Sıvılaştırılmış Petrol Gazları için) TS1445 Sıvılaştırılmış Petrol Gazlarının (LPG) Taşıma Kuralları YANGIN VE GÜVENLİK DERGİSİ SAYI 2 m
UZMAN aözüyı,E TS1446 TS1449 TS1862 TS2179 TS2178 TS5306 Sıvılaştırılmış Petrol Gazlarının (LPG) Depolama Kuralları Sıvılaştırılmış Petrol Gazlarının (LPG) Doldurma 'ıı.. Bos:ıltma Kuralları Tüp Donanımları-Valfler, Basınç Düzenleyiciler ve Emniyet Valfleri Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Kullanma Kuralları Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Kullanımdaki LPG Tüplerinin Muayene, Deney, Bakım ve Tamiri Ayrıca Sanayi ve TicaretBakanlığı, 29 Mayıs 1990 tarih ve 20532 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan tebliğ ile LPG'nin tüketiciye ulaşana kadar olan tüm safhalarını belirli kurallara bağlamıştır. Gerek LPG tevzi şirketleri, gerekse bu tevzi şirketlerine ait bayiler, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından bu standartlar ve tebliğ gereklerine göre kontrol edilirler. Daha önce belirtildiği üzere, ülkemizde LPG kullanımı özellikle tüplü olarak yoğunlaşmıştır. Standartlar ve tebliğ gereklerinin, tüpün imalatını, dolumunu, stoklanmasını, dağıtımını ve kullanımını kapsamasına, her türlü emniyet tedbirlerinin alınmasına ve kontrollerin yapılmasına rağmen, LPG kazalarını tamamen önlemek kabil olmamaktadır. Kazaların çoğu bilinçsiz kullanma, LPG' nin özelliklerini bilmeme ve yeterli güvenlik önlemlerinin alınmamasından kaynaklanmakta olup; bu husus kaza raporlarında da görülmektedir. LPG'nin kolaylıklarından yararlanmak ve LPG tüp ve cihazlarını güvenle kullanmak için belirli. önlemleri almak gerekir. Kazaların temel nedenleri bilgisizlik, ihmal ve aceleciliktir. Aşağıda LPG kullanıcılarının dikkat etmesi gereken önemli kurallar özetlenmiştir. •Tüpler, abonesi olunan dağıtım şirketinin yetkili bayisinden alınmalıdır. •Tüp üzerinde tüpü imal eden şirketin markası, TS 5 5 standart işareti, dağıtım şirketinin markası ve sorumluluğu belirten mühürlü kapakbulunmalıdır. •Dolu ev tüpleri , mutlaka yetkili bayi elemanlarınca değiştirilmelidir. •Kamp tüpünü değiştirirken, cihaz da beraber götürülerek, yetkili bayiye taktırılmalıdır. •LPG ile çalışan cihaz alındığında, kullanım kılavuzu dikkatle okunmalı; cihaz iletüp bağlantısı uzman kişilere yaptırılmalıdır. •Cihaz-tüp bağlantısını sağlayan LPG hortumları 125 cm'den uzun tutulmalı ve cihaz ile dedantör bağlantıları kelepçe ile yapılmalıdır. Eskiyen, yumuşayan ve sertleşen hortumlar ile 3 yıldan fazla kullanılmış hortumlar değiştirilmelidir. •Cihaz-hortum, dedantör-tüp bağlantıları kaçağa karşı sabun köpüğü vb. gibi maddelerle kontrol edilmeli, kesinlikle kibrit kullanılmamalıdır. •Tüpler güneşe açık alanlarda, ısıl kaynaklarının yakınında ve havalandırılmayan çukur yerlerde bulundurulmamalıdır. •Cihazların yakınında kolay tutuşabilen maddelerin bulunmamasına dikkat edilmelidir. Bayi Elemanının Tüpü Aboneye Teslimi •Tüp kullanılmadığı sürece dedantör ve cihaz düğmeleri kapalı tutulmalıdır. •Cihaz açıkken evden ayrılmamalı, hangi sebeple olursa olsun, sönmüş LPG cihazları hemen yakılmamalı, düğmeler ve dedantör kapatılarak, bu alan mutlaka havalandırılmalıdır. •Şofbenler mutlaka iyi çekiş yapan bir bacaya bağlanmalı; şofben düzgün yanmıyorsa, şofben ve dedantör kapatılmalıdır. •LPG sobası bulunan odalar kısa sürelide olsa, belirli aralıklarla havalandırılmalıdır. •Kamp tüpleri 20 cm'den büyük kazan, tencere gibi kapların ısıtılmasında kullanılmamalı; kullanılması halinde tüpün ısınacağı gözönünde bulundurulmalıdır. •Kamp tüplerine ait lamba, ocak gibi cihazların musluk contaları sık sık kontrol edilip, yetkili satıcıdan değiştirilmelidir. •Tüp bulunan ortamda gaz kokusu alındığında, derhal dedantör ve cihaz muslukları kapatılmalıdır. Elektrik düğmeleri açılıp kapatılmamalı; kibrit, çakmak, el feneri gibi kıvılcım çıkaracak araçlar kullanılmamalıdır. Pencereler açılarak ortam havalandırılmalıdır. Tüp havadar ve güvenli bir yere götürülmeli; yetkili bayiden bir eleman istenmelidir. Ağır bir gaz olması sebebiyle yere çöken LPG, süpürge ile yelpazelenip, dışarı atılmalıdır. •Bulunulan ortamda bir yangın ortamı ile karşı karşıya �alındığında, kesinlikle paniğe kapılmamalıdır. Oncelikle gaz akışı önlenmeli, yanan diğer eşya söndürülmeli; ısınmışsa tüpün gövdesi soğutulmalıdır. Yukarıda belirtilen basit kuralların tüketici bilincine yerleştirilmesi halinde, LPG kullanım kolaylığının yanında, sahip olduğu emniyet güvencesi ile yakıt türleri içinde en çok tercih edilen yakıt olarak yerini korumaya devam edecektir. YANGIN YE GÜVENLİK DERGİSİ SAYl 2 m
HALON 1301 'DEN SONRASI I961 Ankara doğumlu olup, ortaokul ve liseyi Ankara Koleji'nde bitirdikten sonra, 1985 yılında ODTÜ ElektrikElektronik Mühendisliği bölümünden, sonrada ODTÜ Felsefe Yüksek Lisans programından mezun olmuştur. 1985 yılından bu yana Ankara EMO Teknik Malz. Tic. ve San. Ltd. Şti.'de, yangın algılama-söndürme ve kontrol sistemleri konusunda çalışmaktadır. Aydın ÖZKAYA ÖZET: Halan 1301 gazlı yangın söndürme sistemleri özellikle elektronik aletlerin, bilgisayarların ve önemiİ birçok malzememenin korunmasında kullanımdan kalkmaktadır. Bu yazıda, 1 Ocak 1994 ile başlayan yeni aşama ile birlikte, konunun değişik yönleri İncelenmekte ve yangın söndürme konusunda beklentileri olan kullanıcılara, dahakapsamlı yaklaşımlarsunulmaktadır. Kapsamlı ve ilkeli bir mühendislik yaklaşımının benimsenmesiyle, bu gazın yangınla mücadele ve yangından korunma çevreleri arasında yarattığı düşünce ve uygulama anarşisi ortadan kalkacak ve Halan 1301 tarihsel görevini tamamlayarak sahneden çekilecektir. AFTER HALON 1301 Aft er ha ving been used far se veral years in computer cencers, valuable good storages, Hal on 1301 will be out of use İn very near future. In this article some new appraoches and understandings ha ve been presented beyond any discusions on alternativegases as the new era has started by January 1 st 1994. By the adoption ofa contentful and detailed engineering approach, the anarchy thathas been created by Hal on 1301, among the fire prevention community will be vanished andmake use ofthe proposed approach in fire protection solutions. ı. GİRİŞ Halon 1301 gazı yangın söndürme sistemleri özellikle elektronik aletlerin, bilgisayarların ve önemli birçok malzemenin korunmasında yaygın olarak kullanıldı. Atmosferin ozon tabakasının delinmesinden sorumlu tutulan gazlardan birisinin CFC (klorofloro karbon) olması ve CFC gazlarının sorumlu tutulması ve Halon 1 30l 'in de (Bromotrifluoro-methane, CF3 Br) CFC türevi olması nedeniyle kullanımdan kaldırılması programa alındı. Delinmenin beklenenden daha çabuk olduğu gerekçesiyle hızlandırılan program ise sondan bir önceki, ama en önemli aşamasına Ocak 1994'de girmiştir. Buna göre, üretim durdurulacak, stoklar ise bir denetim altına alınacaktır. Diğer halojenli hidrokarbonlar yerlerine bulunan diğer seçeneklerle, bu tarihi beklemeden pazardan çekilmiş bulunuyorlar. Artık atmosfere en çok yayılım yapan, spreylerdeki itici gaz ve soğutuculardaki Freon uygulamaları çoktan terk edilmiş bulunmaktadır. Oysa yoğun araştırmalara karşın Halon 1 3O1 'in yerini tutacak seçenekler aynı hız ve YANGIN VE GÜVENLİK DERGİSİ SAYI 2 ım
A. ÖZKAYA başarı ile geliştirilmemiştir. Bugün değişik çevrelerde yapılan tartışmalar ve arayışlar, yangın söndürme alanınındaki belirsizliği kanıtlamaktadır. Bu yazıda amacımız, 1 Ocak 1994 ile başlayan yeni aşama öncesinde konunun değişik yönlerini incelemek ve yangın söndürme konusunda beklentileri olan kullanıcılara, risk sahiplerine, seçenek gazlar çerçevesinin ötesinde, daha kapsamlı yaklaşımlar sunmaktır. 2. TARTIŞMA Halan 1301 gazı, uygulandığı süre boyunca kullanıcılara büyülü bir seçenek yaratmıştır. Yangın söndürme tekniğinde ilk kez geleneksel söndürme etkilerinin dışında, bir anlamda egzotik bir etkiyle, bir çok üstünlük bir araya getirilmiş ve kullanıcıya sunulmuştur. Ticari kaygıların da yönlendirilmesiyle Halan 1301 sistemleri hakkında paranın alabileceği en iyi yangın söndürme sistemi izlenimi yaratılmış, bu sistemlerin etkinlik ve uygulama sınırlamaları başarısı için gerekli olan sistem bütünleyicileri, kullanıcı eğitimi v.s göz ardı edilmiştir. Risk sahipleri de bu sistemi alıp kurmakla, kendi üstlerine düşeni tamamıyla yaptıkları inancına kapılmışlardır. Oysa konunun ayrıntılarını bilen ve önemseyenler için Halan 1301, diğer söndürme araçlarının yanında sadece belli koşul ve uygunluk durumunda seçilecek herhangi bir araçtan öteye gitmemiştir. Buna karşılık birçokları için Halan 1 3 0 1 , en etkili, sihirli bir öndürme aracının temsilcisi olmuş ve diğer araçları gölgede bırakarak uygunluk tartışmalarının önemini azaltmıştır. Şurası açıktır ki, çevre ile ilişkili sorunu çıkmış olsa bile büyük bir çoğunluk Halon 1301 'in büyülü sunularını hala benimsemektedir. Yani parasal gücünüz varsa Halon 1 3O l 'i uygular ve yangına karşı kesin koruma sağlarsınız düşüncesi hala yaygındır. Ne yazık ki bu görüş yanlıştır ve mühendislik ve uygulama ilkelerine aykırıdır. Ama Halon 1 3O 1 'in kendisinin yok olmasına karşın, onunla yaratılan bu büyülü izlenim halen sürmekte ve sürdürülmek istenmektedir. Yani kullanıcılar bugün, dün Halon 1 3 0l 'de bulduklarını sandıkları sihirli bir etkiyi kendilerine yeni sunulacak seçeneklerde görmek istemektedirler. Bu beklenti içinde olan, teknik uygunluk sorgulamasını geliştirmeyen kullanıcı, aslında kendini yanıltacak bir ortamın hazırlanmasında da en büyük sorumlu olmaktadır. Bu çerçevede, Halon 1 3 0 1 'in ortadan kalkması, elde bulunan geleneksel araçlarla, yeni geliştirilecek araçları temelli ve ilkeli bir teknik uygunlukve ayrıntılı mühendislik sentezi dönemini başlatması ve desteklemesi umuduyla son derece işlevsel ve önemli bir şans sunmaktadır. Bu bağlamda yangından korunma topluluğu, eski ve yeni her türlü söndürme aracına, yangın tehlikesine daha ilkeli ve ayrıntılı bir teknik uygunluk yaklaşımı benimsemeli, bu anlayış doğrultusunda bir mühendislik çalışmasını zorunlu kılmalıdır. Tersi durumda, "her derde deva bir çözüm büyüsü " yangından korunma uygulamalarını etkisiz ve başarısız kılacak; salt ticari çıkarlara alet edilmiş, bir teknik zavallılık ortamına yol açacaktır. Tüm yukarıdakilerin yanında, bugün yatırımcılarımız, tasarımcılarımız, danışmanlarımız, işletmecilerimiz, ne tür gereksinimler ve sunularla karşı karşıya diye baktığımızda, daha çok gaz seçenekleri üzerinde yoğunlaşan bir tartışma ortamını görmekteyiz. Oysa gaz seçeneklerini sağlıklı değerlendirebilmenin yolu, gereksinimlerin belirlenmesinden geçmektedir. Bu bağlamda Halon 13O1'le ilgili olarak temelde iki gereksinim grubuyla karşı karşıyayız. İlk grup, Halan sistemine sahip olup bir yangın veya istenmeyen durum sonrasında tüpleri boşalacak gruptur. Bu kesim doğal olarak tüplerini doldurmak ve yaptığı yatırımı (algılama sistemi, borulama, nozullar, tüpler, tüp aksamları, seçici vanalar, teknik mekanizmalar...) korumak istemektedir. Tartışmasız olarak yanıtlayabileceğimiz bir gerçektir ki, şu ana değin ortaya çıkan hiç bir aday gaz, bu gereksinimi sadece gaz dolumu boyutunda yerine getirememektedir. En iyimser ve ürkütücü olmayan adaylar bile, neredeyse tüm kurulu sistem maliyeti düzeyinde bir değişiklik paketi önermektedir. Üstelik sonuçta ana amaç olan yangınla mücadele konusunda tartışmaya açık bir YANGIN VE GÜVENLİK DERGİSİ SAYI 2
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=