• Fabrikalar • Tesisler • Depolar • Belediyeler ve tüm yerleşim alanlarında • Yangına dışarıdan anında müdahale imkanı. • Otomatik boşaltma sistemi ile dona karşı korunma. • Türbülanssız lineer bir akış (şok etkisi yoktur). • TS 2821/1 ve DiN 3222 normlarına uygun imalat. Yakacık Yerüstü Yangın Hidrantı tarafımızdan özel olarak geliştirilmiş, dünyada.ki emsallerinden üstün olup, patentlidir. Verüstü Yangın Hidrantları YAKACIK VALF SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Kemeraltı Cd. Bankalar Han K.5 80030 Karaköy-İstanbul Tel : (212)251 02 96 (4 Hat) Fax : (212)249 34 42 Tlx : 25304 ymf tr Ankara (312)230 23 75 - 230 46 36 İzmir (232)459 00 53 Adana (322)352 03 07 Bursa (224)254 14 96
§�J5.b{� ESNE TPE E KASAP SOK HiLMi HAK HAN NO 22 80280,MECI DIYEKÖY ISTAN8Ul TEL 12121 27;89 50 I• HATI FAKS1. 2121 27' 82 90 Griniıell ® -----------wınffllffl FEUERSCHUTZ GMBH
Gerek bağımsız, gerekse entegre edilmiş Yangın İhbar ve Bina Otomasyonu sistem çözümleri ile canınızı ve malınızı korumak amacıyla Honeywell artık Türkiye 'de.
GARRETT METAL DETECTORS lf.S.A WORLD LEADERiNMETAL DETECTOR TECHNOLOGY SİLAH VEPATLAYICIKONTROLU ZİYARETÇİ (ÜST) TARAMASI KOLİ/PAKET KONTROLU GÜVENLİĞİNİZİN EN ÖNEMLİ EKSİĞİNİ TAMAMLAR... • İŞ MERKEZLERİ • ALIŞ-VERİŞ VE EĞLENCE MERKEZLERİ • BANKALAR • OTELLER VE TURİSTİK TESİSLER • KONSOLOSLUKLAR • ADLİ BİNALAR • BELEDİYELER • VALİLİKLER • SANAYİİ TESİSLERİ • HAVA LİMANLARI • SEYAHAT ACENTALARI PAKET/K0LİK0NTR0LDEDEKTÖRÜ GARRETI MAGNASCANNER KAPI TİPİ METAL DEDEKTÖRLERİ AVIONX X-IŞINLI BAGAJ KONTROL S İ STEMLER İ •FİYAJ;KALİTE VEDÜNYA STANDARDI.. TÜRKİYE TEMSİLCİSİ VE TEK YETKİLİ SERVİS MERKEZİ: FRANKLİN TİCARET KONTUARI Meclisi Mebusan Cad. No: 117, Fındıklı-İSTANBUL Tel: 0-212-243 4142, 0-212-245 3214 Fax:0-212-249 86 56 EL TİPIMETALDEDEKTÖRÜ· ZARFK0NTR0LDEDEKTÖRÜ FAA (Federal Havaalık İşletmesi) ONAYLI ANALOG VE MİKR0İŞLEM K0NTR0LLU KAPI TİPİ METAL DEDEKTÖRLERİ
HAMBURG İTFAİYE MÜDÜRÜ K. GÜNTHER diyor ki: il TAS20-ST/70 � DOĞALGAZ TESİSATI YAPTIRANLAR Küçük yangınların felakete dönüşmemesi için yangın başlangıcında doğalgaz akışını otomatik olarak kesen elemanları tesisatınıza muhakkak koydurunuz. Yangın başlangıcından 1 O dakika sonra tüm doğalgaz vanaları, gaz---sayaçları, tesisat ekleme yerleri gaz kaçırmaya başlar. Alman TAS - DOĞALGAZ TERMİK EMNİYET ARMATÜRÜ yangın başlangıcında doğalgaz sistemini kendiliğinden kapatır, yangının büyümesini ve patlamayı önler. t/ TAS - TERMİK EMNİYET ARMATÜRÜ ortam sıcaklığı 70°C.yi bulduğunda gaz hattını kendiliğinden kapatır. t/ Tüm Avrupa ülkelerinde DOĞALGAZ patl'amalarına karşı TAS - TERMİK EMNİYET ARMATÜRÜ kullanılması öngörülmüştür. t/ TAS - TERMİK EMNİYET ARMATÜRÜ Alman Doğalgaz DVGW - Sertifikalıdır. ( G92 e 061 ) Doğalg_ az hattının başına TAS konıpalıdır. TAS 20- ST 170 TAS 20-ST 1105 Çap: 1/2 - 314 • - ON150 -·• ...., Daha fazla bilgi için AKNUR Mağazalarına ve Doğalgaz tesisatı malzemeleri satıcılarına müracaat ediniz. MERKEZ: İSTANBUL Tel: 2451 806 ·24546 43 Fax: 249 64 61 ŞUBE: KARTAL lel: 389 6 910°11 Fax: 353271 3 ŞUBE: ANKARA Tel: 31014 35 Fax: 3104305 ŞUBE: BURSA Tel: 2207917 Fax:221 4545
Can aüvenliii ---------- Demektir!.. BiNALARIN EN SAVUNMASIZ YERi CAMLARDIR. ONLARI GÖRÜNMEZ SAVUNMA DUVARLARINA ÇEViRMEK ARMASHIELD GÜVENLiK FiLMLERi iLE ARTIK MÜMKÜN. 1 GÜVENLiK SERiSi j 360 MiKRON (ÜÇ KAT - ULTRA SAYDAM) Bomba, molotof kokteyli saldırılarına karşı görünmez duvar.! EMNiYET SERiSi j 240 MiKRON (iKi KAT - ULTRA SAYDAM) Molotof kokteyli, hırsızlık, taşlı sopalı saldırılara karşı. O 120 MiKRON (TEK KAT - ULTRA SAYDAM) Ev kazaları, hırsızlıklara, üst katlarda bomba ve molotof kokteyllerine karşı. O 120 MiKRON GÜMÜŞ REFLEKTIF O 120 MiKRON BRONZ REFLEKTIF Ayrıca dekoratif, estetik, ısı ve ışık yalıtım amaçlı diğer cam filmleri: REFLEKTIF SERi O FIRINLANMIŞ METALiK SERi O NONREFLEKTIF sERI o soLMAYı ÖNLEYEN sERI o ıKı TARAFLI MAHREMiYET sERısı. Armaslılelıl Montaj tarafımızdan yapılmakta olup, çatlamalara soyulmalara karşı beş yıl garantilidir. w UTİMPEKS SANAYi ÜRÜNLERi iTHALAT iHRACAT PAZARLAMA A.Ş. Kozyaıagı STFA Blokları,8-8 Blok Kat. /O Dalre.42 Erenköy 81090,/staııbul Tel. (216) 416 54 81 (3 Hat) Faks. (216) 416 21 46,416 57 28 Teleks. 29481 uti tr .. ... ' :c
PCSSO: The Smart Choice For Homes, Stores And Offices. Redefıning Performance ana Value Türkiye Genel Distribütörü: BORMET METAL Neşe Sokak No: 41 Şişli· İSTANBUL Tel: (0.212) 280 90 13 Fax: (0.212) 252 56 05 When Nothing Less Than The Best Will Do...
Sahibi ve Yazı lşleri Müdürü TeknikYayıncılık,TanıtımA.Ş. Adına Founder andEditorinChiefon Behalfof Teknik Yayıncılık, Tanıtım A.Ş. Süleyman BULAK YAYlN YÜRÜlME KURULU/ Editorial Execullve Board Abdurahınan KILIÇ Osman GENCELİ Numan ŞAHİN Cemal KOZACI YAYIN DANIŞMA KURULU/ Edilorial Board of Advisors Bülent AKIN CI(TİTAN) Necmettin AKOVA(LEVER) Necdet AKYÜZ (YTÜ) Mazhar BAS MACI(BASEL) İsmail CAN (BİRİKİM) Bülent CEDETAŞ (CEDETAŞ) Levent CEYLAN (EEC) Kevork çlL!NGİROĞLU(ÇİLİNGİROĞLU) Gazi ÇiRiŞ (TEOE) Murat EĞRİKAVUK(PROTEC) Cem EĞRİKAVUK(KORUN) Nurdil ES KİN (İTÜ) SeydiRıza GÜNEY(İTFAİYE) MuratGÜSAR (ŞARK SİGORTA) Ali HELVACI (E.B.K.) Korhan IŞIKEL(İZOCAM) Erdoğan KALELİ (t, Gilmlltl ve Giimllk Müşnirl} Sa!!etKOŞUT(MGS) Ayşen KÖKEN (İTFAİYE) Tezer OKTAY (KOSGEB) İr!an ÖNER (YANMAR) Aydın ÖZKAYA(EMO) Musta!a ÖZKAYALAR (MNG) Talal SAĞIROĞLU(EMO) Doğanay SAMURAY (PALMET) Yurda! SERT (ŞEKER SİGORTA) Mehmet SOYER (NOVAK) Şenol ŞAHİN (TUR YANGIN) Sermet ŞATIR (KORUN) Levent TEZCAN(HONEYWELL) Serhat UYSAL (ÜÇOK) Özcan ÜNLÜ(BKS) Cafer ÜNLÜ(YAKACIK) Erol YAŞA(UNIVERSAL) Cengiz YENER (BİLKENT) HaldunÜLGEN(TETA) ÖmerDİNÇ(Varel Alarm Sistemleri) YAYlN KURULU/ Editorlal Board Kazım ÇOMAK GenciMüdür/General Managcr Müjde BILGÜTAY Genel Yayın Yönctmcni/Executive Editor Dilek YENİCİ ULUĞ Reklam ı-e Yayın KoordinatörülEditor KaniÜLGER Grafik Tasarım/ Graphic Design Ümit YAVUZ Dizgi/ Prinı YÖNETİM lılllRKEZİ / Executivc Ediıorial 0ffice TEKNiK YAYINCILIK, TANITIM A.Ş. Balınumcu, BarbarosBlv. 131/10 80700 Beşiktaş/İSTANBUL Tel: 212- 275 83 59(PBX) Faks:212-288 2614 BASKI/ Pıinl :Cem Ofset Fiyatı:40.000TL(Posta Ücreti DabiO , YıUıkAbone:500.000TL Singlc copy pricc:Europe $3.75/0mseas$ 5 (Posıagc included) Annualsubsı:riptions:Europe$15/0vtıseasS 20 j) Yangın ve Güvenlik Dergisi' nde yayınlanan yazı ve çizimlerin her hakkı mahfuzdur. izin alınmadan. kaynak gösterilerek de olsa iktibas edilemez. ULUSLARARASI YANGIN, iş GÜVENLiĞi ve KORUMA SiSTEMLERi DERGiSi 40.000 TL [Ç[l'-!D l3LQL13Lt/ CO l'-!'rGl\!TS Sunuş Ediiorial Haberler News Otellerde Yangın Sebepleri ve Yangın Güvenliği (Abdurahman KIUÇ) Causes of Fire and Fire Protection in Hotels Mutfak Havalandırma Bacalarında Yangın Emniyet Önlemi (Rüknettin KÜÇÜKÇAU) Fire Sofety Precoutions for Kitchen Ventilation Ducts lnergen Gazı ile Yapılan Yangın Testleri, Sonuçları ve Diğer Gazlar ile Mukayese (M. Renan DİKEL) Fire ExtihguishmentTests and Superiorities oflnergen Ürünler Products Bir Yangının Ardından Şişli·Ye�i Karamürsel'de Yongın UzmanGözü�e (Ali ÇAMUBEL) Güvenlik Daima Kaliteyi İzler • DünyaLiteratüründen Yorum (Ömer DİNÇ) Cornment Firma Haberleri FirmNeıvs Çevre Güvenlik Sistemlerine Genel Bakış (M. Serdar ÇEUK) An lntrı:xluction to Perimeter Security Systems İLAN SAYFALARI İNDEKSİ ADS ------------------------ 3'7 Aknur --------------------- 6 AnkaraÇelik ------------- 52 BormetMetaı ----------- a EDS ------------------------ 1 '7 EE C ------------------------ 2 8 -29-54 Ekur----------------------- 3 E m o ----------------------- 55 Franklin------------------- 5 GünTicaret -------------- 33 Honeyvvell ---------------- 4 lzocam-------------------- 24 Korun --------------------- 21 Macsis -------------------- 41 MGS ----------------------- Arka kapak Mavili---------------------- 50 Ozge----------------------- 32 Palmet-------------------- 53 Protec --------------------- 49 Utimpeks ----------------- '7-25 Üçok----------------------- 51 Yakacık ------------------- 2
Değerli Okurlar Yangın ve Güvenlik Dergimizin sayısında ağırlıklı olarak otellerde ve turizm merkezlerindeki yangınların sebepleri ve korunma yöntemleri üzerindeyoğunlaştık. Turizm mevsiminin yoğun olarakyaşandığı şu günlerde uluslararası nitelik taşıyan ve turizm sektörüne önemli etkileri olan yangııılamı önlenmesi ve risklerin azaltılması ile ilgili hazırlanan makaleleıi ilgiyle okuyacağınızı düşünüyoruz. 1994 yılı ile birlikte başlayan ekonomik dar boğazın ülkemizde faaliyetgösteren tüm sektörleri etkilediği herkesçe bilinmektedir. Buna bağlı olaraksize çokdaha iyi bir organizasyonsunmakve sektöre daha büyük bir yarar sağlamak amacıyla, bu yıl içinde gerçekleştirece;,'1imizi duyurdu6,z,ımuzİstanbull Uluslararası Yangın ve Güvenlik Kongresi ve Fuan'ııı 1995 yılı Mart ayına erteledik. Konuyla ilgili aynııtılı bilgiyi dergimizin ilerideki sayıkınnda duyuracağız. Teknik Yayıncılık, TaıııtımA.Ş. o/arakbuyıliçiııdedüzenlediğimiz birfaaliyet olaıı İstanbul Uluslararası Doğal Gaz Kullanım ve Uygulamaları Konferansı ve Sergisi ise 22-25 Eylül 1994 tarihleri arasında İstanbul, Hotel The Marmara da gerçekleştirilecektir. İGDA Ş veEGO gibişehiriçidağıtun kuruluşlann yeniyönetiınleriileBOTAŞ m Türkiye dedoğalgazsektörünün durumu ve uygulamalan konusunda görüşlerinidilegetirecekleri koııf'eransııı bir güııü genel ve iç tesisat konukınııa, bir güııü endüstriyeldönüşüm veuygulamalara, birgünü kojeııerasyoııave birgünü degenel tanıtımfaaliyetlerineyönelikolacaktır. Yangın ve Güvenlik Dergisi olarak, bundan sonra da sektörüıı sesini yükseltmek ve kalite standardım artırmak için yurt çapındaki okuyucu/anınıza yangın, iş güvenliği ve koruma sistemleri konusunda hertürlü teknikyazı, makale, hlıber, uygulama veçeviri yazılarla ulaşmaya devam edeceğiz. En derin saygılanm1zla, Süleyman BULAK TEKNİK YAYINCILIK, TANITIM A.Ş. Yön. Kur. Bşk. / Chairman DearReaders, Tlıe fiftlı issue of our magazine is maiııly focused on tlıe reasons andprevention metlıods offire in lıotels andtouristical places. İstanbul First lııternatioııal Fire Safety and Security Congress aııd Fair is also postpoııed uııtil March 1995. İstanbul First Interııational Natura/ Gas Utilizatioıı aııd Applications Coııference aııd Exhibitioıı will be realized oıı September 22-25, 1994 at Tlıe Marmara Hotel in İstanbul. Tlıe most excitiııgfact about tlıe activity is tlıat its exlıibitioıı will be opeıı to tlıe public. İSTANBUL ULUSLARARASI DOĞAL GAZ KULLANIM VE UYGULAMALAR! KONFERANSI VE SERGİSİ GEÇİCİ PROGRAM 22-25 EYLÜL 1994 HOTEL THE MARMARA TAKSİM-İSTANBUL ORGANİZASYON KOMİTESİ Prof.Dr.Cohit ÖZGÜR (İTÜ)/Prof.Dr.Aksel ÖZTÜRK (İTÜ)/Prof.Dr.Osmon GENCELİ (İTÜ) Prof.Dr.Selçuk YAHŞİ(ODTÜ)/Gökhon YARDIM(BOTAŞ)/ M.Fuot ŞENGÜL (İGDAŞ) /Dr.Engin TÜRE (TÜBİTAK)//Mustofo SELÇUK (Bimtoş A.Ş.)/Gürolp BASIM (Elbo A.Ş.)/Eren İNÖNÜ (GökçeA.Ş.)/ÖrnerOĞUZ (DOSİDER)/Süleymon BULAK (Doğal Gaz Dergisi)/Deniz ÜNAL-ÖzconAĞABAY (Koç Holding)/ Herman MİNASYAN-Mohmut ERDEM (Alorko Holding)/Holdun DURUKAN (Demirdöküm A.Ş.)/Ahmet AKÇAOĞLU (RAYSEL A.Ş.)/Duron ÖNDER (Önder Ltd.)/OĞUZ TÜRKYILMAZ (MEGA.Ş.)/Roymond DYER (British Gos Plc.)/Adriono IDDA (ltolgas S.A.)/Potrick LE TESTU (Sofregoz) DANIŞMANLAR KURULU Hayrettin UZUN (BOTAŞ)/İbrohim PEREK (İGDAŞ)/Osmon GÖK(EGO)/ Dr.Üzeyir GARİH (Alorko Holding)/Necotl ARIKAN (Koç Holding)/ Dr. Şükrü ELEKDAĞ( Em.B.Elçi)/ İlhan OĞUZ (İSO)/Celol OKUTAN (TMD)/ Mete NAKİBOĞLU (DemirdökümA.Ş.)/Mehmet ÖlATA(Ak Enerji)/Ahmet ELTEKİN(Genel Enerji) DESTEKLEYEN KURULUŞLAR BOTAŞ,İGDAŞ,EGO,İSO,KoçHoiding,AlorkoHolding,Demirdöküm A.Ş.,Bimtoş A.Ş.,ErensonA.Ş.,DOSİDER,TMD,ltolgos S.A.,British Gos Plc.,Goz de Fronce. KAYIT SÜRESİ Katılımcıların odları 16 Eylül 1 994 Cuma günü 1 7:00'ye kadar Konferans Sekretaryasına bildirmelidir. ÜCRET -Konferansa katılım ücreti kişi başına KDV hariç ı 85 $ karşılığıdır. Bu ücrete bildiri kitabı, öğle yemekleri ve diğer hizmetler dahildir. -Üniversite öğretim üyeleri ve komu kuruluşları temsilcileri için özel indirim uygulanacaktır. ÖDEME Konferansa katılabilmek için katılım ücretinin tamamı engeç 1 6 Eylül 1 994 tarihine kadar Teknik Yayıncılık, Tanıtım A.Ş. adına aşağıdaki banko hesap numaralarından birine veya Teknik Yayıncılık, Tanıtım A.Ş. 'nin muhasebesine 'Konferans ücretidir" notuyla yatırılmalıdır. Ödemelerin T.L. ile olması halinde; -İş Bankası Voli Konağı Şubesi 55971 noıu hesaba, •Yapı Kredi Bankası Mecidiyeköy Şub. 1 905-9 noh.i hesaba, -AKBANK Yıldız Posta Cod. Şubesi 1 7331-0 nolu hesaba, -Garanti Bankası Güzel Bahçe Şub.6200371-0 nolu hesaba, Ödemeler.in A.B.D. Doları ile olması halinde; -İş Bankası Voli Konağı Şubesi ı 68629 noıu hesaba, yapılması gerekmektedir. Banko makbuzu faks ile Konferans Sekreteryosına gönderilmelidir. *C)deıııelerde 'l'.(;. Merkez Jlaııkası döviz sııhş kııru geçerlidir. SİMULTANE ÇEVİRİ İÇİN KULAKLIK Konferansta bildiriler Türkçe veya İngilizce sunulacak olup yapılacak simultone çevirilerden yararlanmak isteyenler için kulaklık temin edilecektir. Kulaklık ücreti, KDV dahil 15 $ karşılığıdır. KAYIT FORMU İSİM/SOYADI : TELEFON/FAKS: FİRMA ADI ı 1 Konferans Sekreteıyası : Teknik Yayıncılık, Tanıtım A.Ş. l Balmumcu, Barbaros Bulvarı 131/10 80700 Beşikfoj/İSTANBUL Tel: 212 • 275 83 59 , 212 . 275 25 32 Faks: 212 - 288 26 14
�---ıl� �berler/NEWS ---... �- KERESTE DEPOSUNDA YANGIN 20 Temmuz 1994 Çarşamba gecesi, İstanbul Üsküdar Zeynep Kamil Hastahanesi'nin yakınında bir kereste deposunda çıkan yangın, İstanbul halkına korkulu saatler yaşattı. Kadıköy, Kartal, Ümraniye, Beyoğlu, Beşiktaş, Bayrampaşa, Bakırköy, Kocasinan ve Çubuklu itfaiye ekiplerinin müdahale ettiği yangın, kilometrelerce uzaktaki �emtlerden de gözlendi. İtfaiye, Istanbul Belediyesi'nin su kuruluşu Suser'den ve diğer su kuruluşlarından takviye su istemek zorunda kaldı. Ancak tankerler ve itfaiye araçları, yolların kapalı olması dolayısıyla yangın yerine ulaşmakta güçlük çektiler. Kereste deposunun yakınındaki hastahane, okul ve evlere yangının sıçramasından korkan halk arasında da panik yaşandı. Kısa sürede yayılan ve sabotaj ihtimalinin yüksek olduğu yangında Rusya'dan ithal edilen yaklaşık 14 bin m3'lük kereste kül oldu. Depo sahiplerinin yaptıkları açıklamalara göre, açık yerde bulunduğu için sigorta yapılamamış olan depodaki zarar yaklaşık 90 milyar TL tutarındadır. TELSİZ AMATÖRLERİ GÖREV BAŞINDAYDI 20 Temmuz Çarşamba gecesi çıkan kereste deposu yangınının yoğun biryerleşim merkezinde ve hastahane, okul gibi yapılara çok yakın bir depoda meydana gelmesi halk arasında paniğe neden oldu. Halkın yatıştırılması ve muhaberatın sağlanmasında TelsizveRadyo Amatörleri CemiyetiAfetAcilHaberleşmeKomitesi üyelerinin çalış'!}aları etkili oldu. Komite koordinatörü Sayın Yusuf KADIOGLU'ndan alınan bilgiye göre trafik tıkanıklığı nedeniyle suyun gecikmesi, yangını izlemek isteyen halkın olay yerine yığılması ve polis teş�ilatının deneyimsizliği, yangına müdahaleyi aksattı. KADIOGLU, kereste deposu yangınında görev alan radyo ve telsiz amatörlerinin, trafik sıkışıklığının rahatlatılarak yangın mahalline su ulaştırılmasında, halkın yatıştırılarak olayyerinden uzaklaştırılmasında ve haberleşmenin sağlanmasında ilgili resmi kuruluşlara yardımcı olduklarını anlattı. YANGIN VE GÜVENLİK DERGİSİ SAYI 5 İHMALİN FATURASI 1 00 MİLYON DOLAR Fransa'da 339 yıllık Brittany Parlemento binası, bina bakıcısının ihmali sonucunda tamamen yandı. Ajanslardan derlenen bilgiye göre, bakıcı Andre HIREL, binadaki yangın algılama sistemi alarm vermeye başlayınca, bir bozukluk olduğunu düşünerek sistemi devreden çıkarttı. Parlemento binasının çatısında başlayan yangın, yoldan geçen insanlar itfaiye teşkilatını uyarıncaya kadar kontrolsüz bir şekilde büyüdü. Dört itfaiye erinin ağır yaralandığı yangın, yaklaşık 1 00 milyon dolarlık hasara neden oldu. AJANDA • Interfire 1994 1 � - 1 8 Eylül 1994 Peterborough - Ingiltere • Fire Safety Frontier '94 Uluslararası Konferans ve Sergisi 18-22 Eylül 1994 TokyoJapyonya • Fire '94 Sergi ve Konferansı 20-22 Eylül 1994 Bornemouth - İngiltere • Hazmed '94 Tour 9-1 1 Kasım 1994 New Orleans - A.B.D. 7-9 Aralık 1994 San-Fransisco - A.B.D. m
ALEMDAR KİMYA SANAYİİ YANGINI Pendik, Kaynarca'da bulunan Alemdar Kimya Sanayii işletmesinde 1 8.6. 1 994 günü saat 18.00'da meydana gelen yangın çevrede korku ve panik yarattı. Önce Pendik ve Kartal itfaiye istasyonlarının müdahale ettiği yangın için İstanbul'un bütün itfaiyeleri alarm durumuna geçirilerek yardımcı kuvvetler sevkedildi. Gebze Belediyesi ve Petkim İşletmesi'nin itfaiyeleri de yardıma geldi. Yangın, işletmenin demirmarnul yağların teneke içinde depolandığı konstrüksiyon ve üstü eternit kaplı kısımda, kaynakla onarım çalışmaları yapılırken başlayarak, yanıcı yağlar nedeniyle hızla yayıldı. Tenekelerin patlaması sonucu saçılan yağlar yangının diğer kısımlara ve açıkta depolanan yağ kutularına sıçramasına neden oldu. Çalışmalar yangının işletmenin can damarı sayılan ana bölümdeki tesislere, yağ tanklarına, tiner depolarına, İTFAİYECİLER EV YAPTI A.B.D. kaynaklı Scotty firması eğitim amaçlı bir gezici ev geliştirdi. İki katlı bir evin minyatür bir kopyası olan gezici ev, çocukları yangın sebepleri ve olası bir yangında alınması gereken önlemler konusunda bilgilendirmek üzere tasarlandı. Gezici bir yangın eğitim sınıfı olarak hizmet veren araçta fırın, elektrik prizleri, şömine gibi bir evde bulunan ve yangına sebep olabilecek herşey yer alıyor. YANGIN VE GÜVENLİK DERGİSi SAYI 5 mazot ve fuel oil tanklarına geçmesinin önlenmesi yönünde yapıldı. Arka taraftaki metanol tanklarına sirayet etmemesi için yapılan çalışmalar başarılı olarak büyük bir felaket önlendi. Yangın, yaklaşık dört saatlik bir çalışma sonucu saat 21.00 civarında tamamen kontrol altına alındı. Dışarıdaki küçük yağ tenekelerinin soğutulması ve söndürülmesi çalışmaları ise, 35 saat devam etti. Bölgenin sanayi bölgesi olması ve yeterli su bulunmaması nedeniyle, İstanbul'un bir çok grubundan su tankı sevk edildi. Yangına Kartal, Pendik, Maltepe, Kadıköy ve Üsküdar grupları müdahale etti. Beşiktaş, İstinye ve Fatih'ten takviye su tankı gönderildi. Olay sırasında iki itfaiyeci ve iki fabrika işçisi dumandan hafif şekilde etkilendi. Yangının söndürülmesiniyönetenDoç. Dr. Abdurahman KILIÇ ayağına çivi batarak yaraiandı. E ğ i t i m sırasında çocuk l a r önce yangın sebeplerini öğrendikten s o n r a , meydana getirilen yapay biryangın ile, yaralanma ve öltimlerdenkurtulma konusunda pratik olarak eğitiliyorlar. Yangın Güvenlik Evi adındaki gezici sınıf, YANGINLA MÜCADELEDE ETKİN BİR SİLAH: EUROCOPTER 1 Helikopter üreticisi Mc Alpine firması. tcırafındaıı geliştirilen Eıırocopter adlı yaııgııı helikopteri, J 995 yılı içinde başta Loııdra olmak iizere, Avrupa 'ııın önemli şehirlerinde kullanıma girecek. Özellikle uzak veya ulaşılması zor bölgelerdekiyangınlara kısa siirede etkin müdahale imktııırııı sağlayacak olcııı Eurocopter, aynı. zamanda denizde arama ve kurtarma çalışmalarıııda da etkili olabilecek. Halen prototipi üzerinde son çalışamlarııı yiiriitiildüğii Eurocopter, 4 kişilik bir itfaiye ekibi ile yarım tonluk malzemeyi yakıt ikmali yapmadan 400 mil taşıyabilmektedir. � Sa.f�y, - t� Lıseı l n i i' \jı ..... , :,:-: , bugüne kadar A.B.D.'nin kuzey eyaletlerinde yaklaşık bir milyon çocuğun eğitiminde kullanıldı. m
Yangın ve Güvenlik Dergisi'ne Abone Olmak İstiyorum Yangın ve Güvenlik Dergisi isim____________________ Onvan___________________ Firma Ad•-----------------� Adres___________________ Posta Kodu_________________ Telefon_________ Faks-------- ABONE FORMU Tarih______ im-za.._ ____ _ ( Başlangıç Sayısı ________ Bitiş Sayısı ________ Lütfen Yangın ve Güvenlik Dergisi'nde Görmek İstediklerinizi İşaretleyiniz. ) Yangın ve Güvenlik Dergisi OKUYUCU SERVİS KART/ D HABERLER □ SÖYLEŞi □ YORUM □ SORULAR VE CEVAPLAR D UYGULAMA ÖRNEKLERi □ OLAY □ ÇEViRi Dergimize yazı ile katılmayı düşünür müsünüz? □ EVET D HAYIR □ MAKALE □ DiĞER Dergimize abone olmak istediğiniz takdirde, yıllık abone bedeli olan 500.000 TL'sını Garanti Bankası Güzelbahçe Şubesi 6200371/0 veya iş Bankası Valikonağı Şubesi 55971 no'lu Teknik Yayıncılık, Tanıtım A.Ş. hesaplarından birine yatırınız ve lütfen banka dekontlarını istek formları ile birlikte adresimize gönderiniz. Kredi kartı ile de abone olabilirsiniz. Lütfen aşağıdaki formu doldurunuz. Aşağıda kart numarası belirtilen Kredi Kartı Hesabından ..................... :....TL.' nın Teknik Yayıncılık, Tanıtım A.Ş.'ye ödenmesini kabul ediyorum. Kredi Kartı Cinsi O VISA D Master / Eurocard • D American Express Kredi Kartı No : OD□□□□□□□□□□□□□□ Son Kullanma Tarihi : DO DO DO isim : imza: TEKNİK YAYINCILIK, TANITIM A.Ş. Balmumcu, Barbaros Bulvarı 131/10 80700 Beşiktaş - İSTANBUL Tel : 212 - 275 83 59 /275 25 32 Faks : 212 - ;aı8 26 14
OTELLERDE YANGIN SEBEPLERİ VE YANGIN GÜVENLİĞİ Abdurahman KlLlÇ l 95 l doğumlu olup l 974 yılında İTÜ Makine Fakültesi'nden mezun oldu. Aynı fakültede yüksek lisans eğitimi yaptı. 1982 yılında güne� enerjisi konusunda doktorasını tamamladı. Halen İTÜ Makina Fakültesi Isı Tekniği Birimi öğretim üyesidir. Özet: Otelyaııguıları uluslararası ııitelik taşıdıklarıııdcııı ve turizm sektörüııe öııemli etkileri olduğuııdcııı, üzerinde ciddi olarak durulması gerekeıı öııemli bir koııudur. Koııf'orve müşteri ihtiyaçları içiıı çok.fcırklı tesisatlarbuluııduğuııdaıı, yaııguı riski büyüktür. Farklı kültürdeıı ve değişik fiziksel özelliklere sahip kişiler kaldığ111dcııı, ölü sayısı da .fôzla olmaktac/11'. Bu yazıda otel yaııgıııları hakkmda bilgi verilmir otellerdeki yaııgm sebepleri ve önleme yöntemleri kısaca açıklaıımıştır. Causes ofFire aıul Fire Protectioıı in Hotels Hotelfireshcıve cııı iııterııatio11al impacta11da 11egativee.ff'ectoıı toıırism sector. The risk offire iıı hotels islıiglı dueto the various i11stallatio11s bııilt.f'or the cııstomer ııeedscıııdcom.f'ort. Thisarticlegivesa briefexp/a11atioıı ofhotel.firescıııdsııınıncırizescaııses offireaııd.fireprotectioıı meıhods iıı hotels. ı. GİRİŞ Otel yangınları genellikle çok ölümle sonuçlanır ve uluslararası bir yankı uyandırır; ülkenin turizm gelirini de etkiler. Nitekim, geçen yıllarda İspanya'da turist sayısının azalmasında, otel yangınlarının önemli rolü olduğu bildirilmektedir. Günümüzde birçok turizm acentası yeterli yangın güvenliği olmayan otellere müşterilerini göndermemektedir. önceden otelde inceleme yapmakta; otomatik algılama ve sprinkler sistemleri olmayan otellerle bağlantıya girmemektedir. Otellerdeki yangınlar daha çok müşterilerin yatağa sigara düşürmesi, küllükte yanar sigara bırakılması, otel personelinin dikkatsizliği, tedbirsizliği ve mutfak, ısıtma sistemi ile havalandırma sistemlerindeki arızalar, bakım çalışmaları sırasındaki hatalar, elektrik arızaları veya sabotaj nedeniyle çıkmaktadır. Her yıl dünya üzerinde yaklaşık 5 bin civarında otel yangını olmaktadır. Son onbeş yıla bakıldığında, Amsterdam'da 1977'de 33 kişi, Saragossa'da 1977'de 76 kişi, Viyana'da 1979'da 25 kişi, Las Vegas'ta 1982'de 165 kişi, Sao Paolo'da 1989'da YANGIN VE GÜVENLİK DERGİS İ SAYI 5 60 kişi ve Kahire'de 1990'da 16 kişi otel yangınlarında yanarak ölmüştür. İstanbul'da 1983 yılında Laleli'deki Washington Oteli yangınında 34 kişinin ölümü ve 5 8 kişinin yaralanmasını çoğu kişihatırlayacaktır. Bunlarınyanında,herbiryangın için az sayıda olsa bile, bütün otel yangınları göz önüne alındığında, çok sayıda kişinin öldüğü görülmektedir. Yüzlerce yangında binlerce insanın ölümüyle neticelenen otel yangınlarının çoğunluğunun çıkış nedeni basit bir öniemin alınmaması veya küçük bir tedbirsizliktir. Yangınlardahasarınveölüm sayısının büyük olmasının sebebi, yeterli yangın önlemlerinin olmaması ve otel personelinin önceden eğitilmemeleridir. 2. OTEL YANGINLARININ SEBEPLERİ Otellerde çıkacak yangınların sayısının azaltılabilmesi için öncelikle hangi nedenlerle yangının çıkabileceğinin iyi incelenmesi gerekir. Otelin özelliğine göre yangın nedeni değişmekle beraber, genellikle müşteri ve personel hatası, mutfak, kazan dairesi ve havalandırma sistemleri m
A. KILIÇ ile elektrik sistemindeki arızalar, bakım sırasındaki hatalar ve sabotaj nedeniyle yangın çıktığı söylenebilir. 2.1. Personel Hataları Otelde çalışan personelin yeterli eğitimi almaması nedeniyle küçük sayılabilecek ihmali, dikkatsizliği ve tedbirsizliği büyük yangınların başlangıcı olabilmektedir. Birçok otel yangını, odalar temizlenirken söndü zannedilen kül tablasının çöp torbasına boşaltılması veya çamaşır toplanırken temizlikçinin ağzındaki sigarayı çamaşır torbası içine düşürmesi nedeniyle meydana gelmiştir. Personel sık aralıklara eğitilerek, yangına sebep olacak faktörler anlatılmalı ve küçük ihmallerin hangi boyutta felaketlere sebep olabileceği açıklanmalı; yangın durumunda ne yapması gerektiği ve nasıl söndüreceği önceden öğretilmelidir. 2.2. Müşteri Hataları Otel müşterileri farklı kültürde yetişmiş, yorgun, uykusuz, aşırı içkili veya çok üzgün olabilir. Bunların yanında fazla yaşlı, özürlü veya hasta olması da mümkündür. Bu özelliklerin hepsi de dikkat melekesini zayıflattığından, yangına neden olma olasılığını artırır. Ağzında yanar vaziyette sigara varken uyuyabilir; küllükte yanar sigara unutabilir veya yere sigara düşürübelir. İstanbul'da iyi tanınan bir otelin odasında 1994 yılı başında meydana gelen yangın, müşterinin sigarasını banyodaki plastikten yapılmış şampuan setinin üzerine bırakması sonucu meydana gelmiş ve duman dedektörleri yardımıyla kısa sürede haber alınarak, yangın daha fazla yayılmadan söndürülmüştür. Müşteri hatalarından kaynaklanan yangınları azaltmak için öncelikli olarak müşterileri uyaran bilgiler kolay görülebilir şekilde odalarda bulundurulmalı ve yangın durumunda ne yapacağı odanın konumuna göre bir plan üzerinde gösterilmelidir. Yangının çabuk haber alınabilmesi için de, odalara duman dedektörü yerleştirilmelidir. 2.3. Otel Hizmet Birimlerindeki Hatalar Otellerde yangınların en çok çıktığı yerler mutfak, kalorifer dairesi, havalandırma fonları ve çamaşırhanedir. Özellikle, kızartma yapılan mutfaklarda davlumbazlara biriken yağların tutuşmasına sık rastlanmaktadır. Uygun tasarlanmamış otellerde mutfakta oluşan duman, havalandırma kanalları ile diğer bölümlere YANGIN VE GÜVENLİK DERGİSİ SAYI 5 yayılmakta ve paniğe sebep olmaktadır. Mutfaklarda otomatik söndürme tesisatının mutlaka olması ve ocakların otomatik gazlı söndürücülerle korunması gerekir. Sıvılaştırılmış petrol gazlarının kullanıldığı otellerde tüpler dışarıda uygun bir hacimde olmalı ve mutfağa bakır borular içinde getirilmelidir. Mutfaklarda ocak üstü davlumbazlar ayrı bir havalandırmaya bağlanmalı ve otomatik gazlı söndürme sistemi yapılmalıdır. Havalandırma kanalları periyodik olarak temizlenmelidir. Yakın geçmişte, 1990 yılında Kahire'de Sheraton otelinde meydana gelen yagnın, bahçede berbekü yapılırken rüzgarın ateşi savurması ve farkedilmeyen kıvılcımın bir odayı tutuşturması ile başlamıştır. Dışarıda yakılan ateşler için uygun yer hazırlanması, rüzgarın yönünün gözönüne alınması ve ateşin sürekli kontrol altında tutulması gerekir. Kazan dairelerinde biriken yakıtların tutuşması veya biriken pisliklerin alev almasıyla başlayan yangınların sayısı özellikle İstanbul'da çok fazladır. Küçük hacimlere yerleştirilen kazanların emniyet cihazlarının arızalarından ve brülörden sızan yakıtların yangın asebebiyetleri önlenmelidir. Kazan dairesi ile diğer bölümler arasında koruyucu bölmenin olmadığı otellerde, yangının diğer bölümlere de sirayet ettiğine rastlanılmaktadır. Kazan dairelerinin çok temiz tutulmasına, yakıt deposu ile kaza arasında yanmaz bir duvarın bulunmasına ve brülörün sürekli bakımının yapılmasına dikkat edilmelidir. Herhangi bir yangın durumunda kazan dairesinde oluşacak dumanın yatılan bölümlere geçmemesi için aktif havalandırma tesisatı ve uygun bölmeler düşünülmelidir. Kazan dairelerinin çıkış kapıları olabildiği kadar birbirinin ters yönünde, dışarıya doğru açılan ve kendiliğinden kapanabilecek biçimde yerleştirilmeli; biri normal, diğeri kaçış kapısı olmak üzere, en az iki kapı bulunmalıdır. Kapılardan biri doğrudan doğruya bina dışına açılmalı ve kanatları ve dışarı doğru açılmalıdır. Kapılar hem çıkış açısından ve hem de itfaiyenin müdahalesi bakımından önemlidir. Her kazan için tercihan ayrı bir baca kullanılmalı; şofben v.s. boruları kazan bacalarına bağlanmamalı; kazan dairesi için ayrıca havalandırma bacası yapılmalıdır. Kazan bacaları havalandırma kanalı ve havalandırma kanalları da kazanbacasıolarakkullanılmamalıdır.Bacalaryılda en az iki kez yetkili kişilere temizlettirilmelidir. Baca içerisine aspiratör ve benzeri tertibat kurulduğu takdirde, bunlar kurum toplamayacak
A. KILIÇ ve çekişi engellemeyecek şekilde yerleştirilmelidir. 2.4. Bakım Çalışmaları Sırasındaki Yangınlar Oteller bir şehir gibidir. Her türlü ihtiyacın karşılandığı ve çok değişik tesisatın bulunduğu mekanlardır. Teknik müdürlükleri sürekli bakım ve onarım içindedir. Kaynak, lehim ve boyama gibi çalışmalar sık aralıklarla yapılır. Özellikle kaynak çalışmaları sırasında kıvılcımlar büyük tehlike oluşturmaktadır. Yenileme çalışmaları sırasında, özellikle de kaynak ya da lehim çalışmalarıyla bağlantılı olarak meydana gelen başlanagıç yangınları çok kısa bir süre içinde büyük hasarlara yol açan büyük yangınlara dönüşebilmektedir. Yanıcı maddelerle döşenmiş objeler ve kolay alevlenen dekorasyonlar, taşan kıvılcımların veya kaynak parçalarının dağılmasıyla isabet almakta ve yangın genellikle kuvvetli duman oluşumuyla birlikte, kısa bir zaman içinde tüm yanıcı malzemeleri kaplayarak kurtarılması mümkün olmayan büyük hasarlara yol açabilmektedir. Bu gibi durumlarda yangın yerinde genellikle az sayıda insan tarafından yeterli olmayan araçlarla yapılan söndürme girişimleri de sonuçsuz kalmaktadır. Bu nedenden dolayı oksijen kaynağı, elektrikli kaynak, kesme ve lehim çalışmaları kolay tutuşabilen maddelerin ve sıvıların bulunduğu bölümlerde yapılmasından kaçınmak temel prensiptir. Ü zerinde çalışılacak parçalar, mümkün olduğu takdirde ana parçadan sökülmeli ya da tehlike oluşturmayan başka bir alana alınarak tamir edilmelidir. Bunların zorunlu nedenlerden dolayı gerçekleşememesi durumunda,kaynak, kesme ve lehim çalışmalarının sadece bu konuda tecrübeli olan kişilerce yapımına izin verilmelidir. Çalışmalardan önce gerekli söndürme araçları ve yeterli ekip çalışmaya başlamadan önce hazır bulundurulmalıdır. 2.5. TesisatAnzalarmdan Oluşan Yangınlar Otellerdeki yangınların önemli bir bölümü tesisat arızaları ve elektrik kontağı sebebiyle olmaktadır. Prizlere sürekli takılı bulunan elektrikli cihaz!ardakikısa devre, lambaların aşırıısınması ve havalandırma cihazlarında çıkan yangınlar çabuk farkedilmediği takdirde, genişleyebilmektedir. Tesisatlarda biriken tozlar ve bakımsızlık nedeniyle motorlu cihazlarda yanma olabileceği gözönünde tutulmalı; sık aralıklarla bakımı yapılmalı ve yanıcı maddelerin ·civarında olmamasına dikkat etmelidir. Elektrik aydınlatması sırasında sadece ışık değil, büyük oranda ısı enerjisi de açığa çıktığından YANGIN VE GÜVENLİK DERGİSİ SAYI 5 dolayı, bunların olası bir yangın tehlikesi kaynağı olduğu her zaman hesaba katılmalıdır. Aydınlatma cihazlarının yerleştirilmesi sırasında o bölgede bir ısı birikimi meydana gelmemesine ve kolay tutuşabilen nesnelerle, örneğin perde ya da benzerleriyle temasta olmamasına dikkat edilmelidir. Eskimiş, hatalı elektrik tesisatları ve elektrikli aletlerin hatalı kullanımı nedeniyle, otellerde ve benzeri yapılarda ağır sonuçlar doğuran yangınlar meydana gelmiştir. Bu yapılardaki elektrik tesisatlarından bugün maalesef ürkütücü sonuçlar ortaya çıkmakta ve neredeyse tamamen paslanmış tesisatlar, izolasyonsuz borular, hasar görmüş düğme ve dağıtım kutuları ve diğer eksiklikler yangın tehlikesini sürekli gündemde tutmaktadır. Bu tür hatalı tesisatlar bir an önce iyileştirilmeli ve hiçbir zaman bir sonraki yenileme çalışmalarına kadar ertelenmemelidir. 2.6. Sabotaj ve Kundaklama Otellerde meydana gelen yangınların bir sebebi de sabotaj ve kundaklamadır. Sabotaja karşı kontrol sistemini iyileştirilmeli, kamera kontrol sistemlerini önemli yerlere konulmalı ve kritik birimlere kontrolsüz griiş yaptırılmamalıdır. 3. OTELLERDE YANGIN YA YILTh1ININ ÖNLENMESİ Yangın genellikle merdiven boşluğundan, aşırı ısınmadan, çatı arasından, pencerelerden, asma katlardan ve havalandırma kanallarından, tesisat şaftlarından yayılır. Yayılımının önlenmesi için öncelikleküçükhacimleroluşturulmasıvedayanıklı yapı malzemelerinin kullanılması gerekir. Risk alanlarının ayrılarak kompartmanlara bölünmesi ile yangının çıktığı bölümde kontrol altına alınması sağlanmalıdır. Yangının yayılarak kontrolden çıkmasının en büyük nedeni yanıcı malzemelerdir. Perdeler, kapılar, döşeme malzemelerinin yangına dirençli olmaları, yangının hızlı büyümesini engeller. Gelişmiş ülkelerde, otellerde kullanılan bütün malzemelerin yangına dirençli olması zorunludur. İstanbul'da topluma açık olarak kullanılan yüksek binalarda kullanılan malzemelerin (perde, kapı, halı, çerçeve v.s.) yangına dirençli olma zorunluluğu getirilmiştir; fakat henüz güvenilir bir seviyede değildir. Uzun koridorlarda sürme bölmeler veya koridor damperleri kullanılmalıdır. Dumanın ve yangının yayılmasına neden olan havalandırma
rz DOĞRU SEÇİM Q MERİT LİLİN CCTV • • • • • URUNLERI TÜRKİYE TEMSİLCİSİ � EDS . fED-, ELEKTR_O�İK DESTE� � SANAYi TIC. LTD. ŞTI. Yeni İstanbul Çarşısı B Blok No : 33 Ümraniye - İSTANBUL Tel : (O - 216) 313 25 15 - 314 93 40 Fax :(O - 216) 314 17 80
A. KILIÇ kanallarında yangın damperleri kullanılarak, yangının geçişi önlemelidir. Yangınların yayılmasına en çok tesisat kanallarının sebep olduğu görülmüştür. Yangın durumunda bir baca vazifesi görerek, içindeki yanıcı maddelerin tutuşması ile yangını üst katlara taşımaktadır. İstanbul'da, 1993 yılının sonunda yüksek bir binanın birinci katında başlayan yangının 15 dakika sonra, 14. kata elektrik tesisatı şaftı ile çıktığı görülmüştür. Açık merdivenlerde olduğu gibi, her katta bulunan şaft ve kanallar, yangının yayılmasına ve dumanın birikmesine neden olduklarından, teisat şaftları ve kanallarından geçen hatlar yanmaz malzemeden yapılmalıdır. Genellikle bir katta çıkan yangının diğer katlara ve çatıya sirayeti tesisat şaftları aracılığıilegerçekleşmektedir. Herbirkattan geçen kablo kanalları, şaftlar yanmayan, az duman çıkaran ve ısıya dayanıklı malzemelerle kaplanmalıdır. Böylece kablo yangınlarında ortaya çıkan yoğun dumana ve özellikle kablo izolasyonlarından ortaya çıkacaksülfrik asidin diğer alanlarayayılmasına engel olunacaktır. Ayrıca,her kattaki şaft kapakları duman sızdırmaz ve yangını içeriye geçirmeyecek özellikte yapılmış olmalıdır. Havalandırma tesisatları da yanmayan malzemeden yapılmalıdır. Yangın duvarları ve yangına dayanıklı hale getirilen tavanlardan geçen havalandırma tesisatlarının içine, muhtemel bir yangının diğer bir yangın bölmesine geçmesini engellemek için, ısı ve duman oluşumunda kendiliğinden kapanan yangın güvenlik kapakları (yangın damperleri) ilaveedilmelidir. Bu türkapatma tertibatına sahip olan havalandırma tesisatlarının sık sık bakımı yapılmalı; olası bir yangın anında fonksiyonlarını yeterince yerine getirip getiremeyeceği kontrol edilmelidir. Havalandırma kanalları dumanın ilk girecekleri yerler olduğundan, bu kısımlarda kanal dedektörlerinin kullanılması da yararlıdır. 4. YANGIN MERDİVENLERİNİN VE KAÇIŞ YOLLARININ DÜZENLENMESİ Bir otelin misafirleri için yagnın sırasında kullanabilecekleri emniyetli kaçış yollarının bulunmasının ayrı bir önemi vardır. Buradaki temel ilke, insanların bulundukları yerlerden koridorlar aracılığıyla merdivenler ve çıkışlarla temiz havaya ulaşmasının sağlanmasıdır. Merdivenler, ilk kurtarma yolu olarak yangının olumsuz etkilerine karşı korunma yolları olduğu gibi, aynı zamanda itfaiyenin ilk müdahale yolu olarak da hizmet ederler. YANGIN VE GÜVENLİK DERGiSi SAYI 5 Merdivenlerin kendilerine ait bir alanları, yangına dayanıklı duvarları, zehirli gazlardan korunmuş sahanlıkları, insanların bulundğu alanlarda 30 m'den fazla uzakta olmamaları, kendilerine ait bir koridor çıkışıyla doğrudan temiz havayla bağlantılı olmaları gerekir. Bodrum ve çatı katına açılan kapılar yangını yavaşlatıcı özelliğe sahip olmalıdır. Aynı şekilde yangın riski yüksek alanlara açılan diğer kapılar da yangına dayanıklı olamak zorundadır. Yüksek otellerde her kat için birikorunmamış da olsa en az ikifarklı yangın kaçış yolu düzenlenmelidir. Yatay kurtarma yolu olarak hizmet eden ve kolaylıkla ulaşılabilirkoridorlar, duvarve tavanları yangını yavaşlatıcı türden ve merdiven sahanlığına açılan kapılar da duman sızdırmaz olmalıdır. Çok uzun olan koridorlar 30 metrelik bölümlere ayrılmalı; kaçış yollarının üzerine eşyalar bırakılmamalıdır. Çıkış ve kurtarma yolları en az 1 20 cm olmak üzere oda sayısına göre uygun genişlikte, çıkışlar işaretlenmiş, yeterince ve devamlı olarak aydınlatılmış olmalıdır. Bütün kaçış unsurları, köşeler, koridor kesişmeleri, merdivenler, merdiven sahanlıkları, çıkış kapıları gibi yerler görünecek şekilde en az 1 O lüks mertebesinde aydınlatılmalıdır. Hiç bir yer, lambalardan birinin sönmesi halinde karanlıkta kalmamalıdır. Elektrik ikmali güvenilir şarjlı kaynaklardan sağlanmalıdır. Batarya tipi aydınlatmada sadece güvenilir tip, yeniden doldurulabilir bateriler kullanılmalı ve bunlar daima dolu bulundurulmalıdır. İşaretler en kötü görüş şartlarında bile görünecek şekilde düzenlenmelidir. Hiç bir işaret için görüş mesafesi 30 m'den fazla olmamalıdır. Tüm çıkış işaretleri güvenilir kaynaklardan aydınlatılmalıdır. Asansörler yangın çıkışı olarak kullanılmamalıdır ve müşteriler tarafından bir yangın anında kullanılmamalıdır. Asansörkulesive makina dairesi yangına dayanıklı ve yanıcı olmayan malzemeden yapılmalıdır. Asansör kovasında havalandırma ve dumandan arındırma bacası bulunmalıdır. Kat sayısı 20'den fazla olan otellerde özel olarak dizayn edilmiş ve korunmuş olan sadece acil durumlarda ve itfaiyenin yararlanacağı asansör yapılmalıdır. Yangın durumundan bütün asansörler giriş katına inmeli; kapıları açık durumda devre dışı kalmalıdır. 5. DUMAN YAYILIMININ ÖNLENMESİ Yangınlardaölümlerin çoğun!uğudumandan m
A. KILIÇ olumaktadır. Her duman gördüğümüz yerde mutlaka yangın olmayabilir. Örneğin bir yatak büyük bir duman çıkarabilir ve bu durumda duman, klima cihazı ile başka odalara dağılu. Duman hareket imkanlarını sınulandudığı gibi, paniğe de yol açar. Dumanın yayılmasının önlenmesi ve hacimlerin dumandan arındırılması, yangın güvenliğinin en başta gelen önlemlerindendir. Duman çekiş bacaları veya havalandırma bacalarının görevi, dumanı bina veya bir hacim içine yayılmadan dışarı atmaktu. Büyük hacimlerde dumanın yayılmasını önlemek için tavandan sarkan duman bölmeleri de gereklidir. En üst noktaya, duman alarm sisteminden etkilenip otomatik açılma yapan duman tahliye bacaları yapılmalıdu. Tamamen bina içindeki yangın merdivenlerinin kovalarında daima açık kalacak havalandırma bacaları tesis edilerek, kaçak dumandan korunma sağlanmalıdır. Çok yüksek yapılarda mekanik havalandırma yapılmalı; bağımsız ve yangından korunmuş bir güç kaynağı kullanılmalıdır. Yagın merdivenlerine ve kaçış yollarına duman girişinin önlenmesi de oldukça önemlidir. Yüksek yapılarda ve önemli yapılarda yangın merdivenlerinin basınçlandırılması zorunludur. 6. ALGILAMA VE UYARI SİSTEMLERİ Birçok büyük yangının genişlemesinin ve hasar miktarının fazla olmasının nedeni, yangın başlangıcının çok geç farkedilmesi ve dolayısıyla geç müdahale edilmesidir. Günümüzde yangının erken haber alınması için kendiliğinden faaliyete geçen yangın algılama ve uyarı sistemleri etkili bir şekilde kullanılmaktadu. Birçok ülkede üç katı geçen otellerin bütün odalarında otomatik dedektör kullanılması zorunluluğu getirilmiştir. Misafir odalarında, dumana ve yanma gazlarına duyarlı olan iyonizasyon duman dedektörleri tercih edilmektedir. Kablo kanalları, şaftlar, havalanduma ve klima kanallarının korunmasında optik duman dedektörleri uygundur. 7. YANGIN SÖNDRÜME ARAÇ VE GEREÇLERİ Otellerde ilk müdahale için portatif söndürücüler, hortum-boru sistemleri (yangın dolapları), otomatik söndürme sistemleri, itfaiye bağlantı tesisatlarıbulunmalıdır. Yangın söndürme sistemlerinin ilkini oluşturan ve ilk müdahalede kullanılan taşınabilir söndürme cihazları, yangının çıktığı anda ve çıktığı noktada kullanıldıklarından, YANGIN VE GÜVENLİK DERGiSi SAYI 5 önemlidir. Taşınabilir söndürme cihazları başlangıç yangınlarda sıkça başvurulan gazlı söndürücüler, kuru kimyevi tozlu söndürücüler veya köpükten oluşmaktadu. Yangın tehlikesi durumuna uygun olarak seçilen kuru kimyevi tozlu veya karbondioksitli yangın söndürme cihazları 100 m2'lik bir alan için 6 kg ağırlığında olmalıdır. Tüpler çabuk görülebilir, kolay ulaşılabilen ve her müstakil hacim için kullanılabilecek yerlerde olmalıdır. Bu cihazların bakım ve kontrolleri çok sık aralıklarla yapılmalı; itici tüpler kontrol edilerek, her an hizmete hazu bulundurulmalıdır. Kullanılan tüplerin TSE kalite belgesini haiz olma dikkat edilmelidir. Yangın anında katta bulunan personel veya olay yerine gelen itfaiyeciler tarafından kullanılan hortum-boru sistemleri, binaların yagnından daha iyi korunmasını sağlayan otomatik yangın söndürme sistemlerinin yerini tutmasalar dahi, otomatik yangın söndürme sisteminin olmadığı ve dışardaki hidrantlardan uzatılan hortumlarla bina içindeki yangının söndürülmesi zor olan bölümler için zorunludur. Sabit boru-hortum sisteminde su kaynağı ile sistem arasındaki vana daima açık bulundurularak, devrede her an basınçlı suyun bulunması sağlanmalıdır. Sistem doğrudan şehir şebekesinden beslenebileceği gibi, bir pompa ile depodan da beslenebilir. Şehir şebekesine bağlı olanlar şebeke basıncındadu. Şebeke basıncının yetersiz olduğu hallerde ise sistem pompa ile basınçlandmlmalıdır. Şebeke basınçlı sistemler sadeceküçükbinalariçinuygundur. Büyükotellerde şebeke basıncınabakılmaksızın,hem elektrikli hem de diesel pompalar kullanılmalıdır. Binada bulunanların kullanımı için tasarlanmış sabit boru sistemlerinde, hortum dolapları acil çıkış merdivenlerinin sahanlığına yerleştirilmemeli ve her katta ve yangın duvarları ile ayrılmış her bölümde, aralarındaki uzaklığı 30 metreden fazla olmayacak şekilde düzenlenmelidir. Dolaplar mümkün oludğu kadar koridor çıkışı ve merdiven sahanlığı yakınına yerleştirilmelidir. Yangın hortumlarının bir ucu sürekli olarak yangın musluğuna, diğer ucu da lansa takılı olarak hizmete hazu bulundurulmalıdu. İçinde sürekli olarak su bulunan yuvarlak tip hortumlar tercih edilmelidir. Yangın suyu deposuna yangın rezervi için ayrılmış suyunyangın söndürmekdışında amaçlarla kullanılmasını engelleyecek bir şamandra sistemi yerleştirilmeli; yangın için ayrılmış su ve yangın dolapları sorumluların izni olmadan hiçbir şekilde kullanılmamalıdu. m
A. KILIÇ Sprinkler sistemleri, çoğu ülkelerde oteller için zorunlu hale getirilmiştir. İstanbul'da on katı geçen otellerde zorunlu olarak uygulanmaktadır. Sprinkler sistemleri, hem başlangıçta yangının söndürülmesini sağlamaları, hem de algılama sisteminde olduğu gibi, yangının başlangıcında ilgili birimleri uyarmaları bakımından güvenli sistemlerdir. Yapılan istatistiksel incelemelerde, otomatik sprinkler sistemine sahip binalarda çıkan yangınların tamamına yakınının başlangıçta söndüğü saptanmıştır. Bu sistemler özellikle can güvenliği açısından da oldukça etkilidirler. Etkin söndürme güçlerinin olması, binayı yangından minimum zararla korumaları nedeniyle bütün otellerde sprinkler sisteminin yapılması tavsiye edilmektedir. 8. PERSONEL EĞİTİMİ VE TATBİKATLAR Tam ve doğru olarak seçilmiş yangın söndürme sistemlerinin yanında, otellerde görevli tüm personelin yangına karşı bilinçlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Gelişmiş ülkelerde müşterilerin de katıldığı periyodik tatbikatlar yapılmakta ve böylece personel sürekli eğitimden geçirilmektedir. Bütün personelin biryangınanında davranış biçimlerine ilişkin bilgi sahibi olmaları ve yangın ihbarıyla birlikte alarma geçmeleri ve mevcut söndürme tertibatını kullanmasını bilmeleri gereklidir. Bunun için süreklieğitimlervetatbikatlar yapılmalıdır. Personele dumandan korunma ve müşterileri kurtarma yöntemleri öğretilmelidir. Otellerde paniğe ve ölümlere duman sebep olmaktadır. Oysa, her duman görülen yerde mutlaka yanma olacak diye bir kaide yoktur. Uzaktaki bir odada bir yatağın yanması bütün hacimlerin dumanla dolması için yeterlidir. Personelin ve müşterinin duman içinde ilk hedefi çıkış levhalarını belirlemek olmalıdır. Gözler uzun zaman dumana karşı dayanıklı olmadığından, tabana çöküp gözleri kapayarak (yön tayin ettikten sonra), yerde sürünerek dışarıya, temiz havaya çıkmaya çalışmalıdır. Personele meydana gelebilecek bir paniği önlemek için hazırlıklı olmaları da öğretilmelidir. Panik yaşamınızınkontroldan çıktığı bir fantazidir ve o anda her şeyi kaybettiğinizi, her şeyin anlamını yitirdiğini sanırsınız. Şayet ne yapacağınızı, nereye gitmek mecburiyetinde olduğunuzu bilirseniz, panikten kurtulursunuz ve birçok kişiyi kurtarabilirsiniz. Müşterinin yanında hep sakin kalmayaçalışılmalıdır. Personel müşterinin nasıl davranması YANGIN VE GÜVENLiK DERGİSi SılYI 5 gereketiğini de bilmelidir. Oteldeki bir yangında koridora çıkıp acil çıkışın nedede olduğuna karar verilmeli; eşyaları geri almak için fazla zaman kaybedilmemelidir. Şayet uzak bir oda ise, koridordaki köşeden acil çıkışı arayıp, mümkün olduğunca kapıları çalarak daha önce tesbit edilen acil çıkışa, koşmadan ve zemine eğilerek gidilmelidir. Acil durumda anahtarları aramak için fazla zaman kaybetmemek için herzaman aynı yere konulmalıdır. Çıkarken kapı arkadan kapatılmalı; fakat hiçbir zaman kitlenmemelidir. Koridora çıktığında kendini kötü hissedenler geri dönmek mecburiyetinde kalırsa, kapıdan dumanın sızmasını önlemek için çarşaflan rulo yaparak kapı etrafına yerleştirmelidir. Kapı kolunu kontrol ederek sıcak olup olmadığını tesbit etmeye çalışmalı; eğer sıcak ise, yangının yaklaştığını düşünmelidir. Bu durumu değerlendirerek, yangının aksi istikametine doğru dizlerin üstünde sürünerek, çıkış yolu aramalıdır. Kapı koluna dokununca çok sıcak ise, kapıyı açmamalıdır. Çarşafı ıslatıp ve pencereyi açarak kendini dışarıdakilere göstermek için bağırmalı ve varsa el lambası ile işaret vermelidir. 9. SONUÇ Otellerde yangın sayısının azaltılması ve yangına neden olacak faktörlerin ortadan kaldırması için yangınçıkarabilecekcihazların bakımlı olması, personelin eğitilmesi, yangının erken haber alınması için sürekli kontrol edilmesi ve otomatik algılama sistemleri ile uyarı sistemleri bulunmalıdır. Yangının yayılımını önlemek için yagnına dirençli malzemeler kullanılmalı, şaftlar yalıtılmalı, duman tahliye sistemelriyapılmalıdır. Müşterilerin kolay tahliyesi için kaçış yolları ve yangın merdivenleri uygun olmalı, işaretlenmeli, aydınlatılmalı ve sürekli açık tutulmalıdır. Bir yangın durumundan bütün personel neyapacağınıönceden iyi bilmelidir. KAYNAKLAR 1. Stollard, Paul ve Abrahams J., (1991), Fire From First Pıinciples Chapman-Hall. 2. Kılıç, A.; "Konut Tasarımında Yangın Güvenlik Önlemleri , Konutta Kalite Sempozyumu, 1 3 Nisan 1 994, MESA, Bildiriler, s. 19-37. Ankara (1994) 3. "Yangından Koruma Yönetmelikleri , Türkiye Yangından Korunma ve İtfaiye Eğitim Vakfı Yayın No. 1, İstanbul, 1992 4. Cote, Arthur E., Linville, Jim L., Water Based Extingushing Systems, Fire Protection Handbook, Yol.18, s. 1-83, 1986. 5. Bare, William K.; "lntroduction to Fire Science and Fire Protection , John Wiley and Sons.; 1987. 6. National Fire Codes, ( l 991), National Fire Protection Association Inc. m
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=