ÖZET

Nüfus yoğunluğu ve yerleşimin yoğun olduğu kentsel şehirlerde gerekli boru hatlarının yaratacağı trafik karmaşasının insanların günlük yaşantısına rahatsız edici etkilerini önlemek boru hatları kontrolünün kalitesini artırmak için giderek daha fazla kapsamlı boru hattı galerileri inşa edilmektedir. Kentleşen şehirlerde yer altına döşenen boru hatlarının neden olduğu trafik kilitlenmesinin insanlar üzerindeki rahatsız edici etkilerini kaldırmak ve boru hatları yönetiminin kalitesini yükselmek için giderek çok daha kapsamlı, geniş boru hattı galerileri inşa edilmektedir. Ancak, bu büyük ve kapsamlı boru hattı galerilerinin yangın tehlikeleri oldukça yüksektir. Bu yazı çok kapsamlı boru hattı galerillerindeki yangın tehlikesinin tipini ve özelliklerini analiz etmekte ve yangının neden olacağı zararı azaltacak, yangını parça ayırmalı tasarım, yapı malzemesi değişikliği, otomatik yangın algılama ve söndürme sistemi gibi bazı yangından korunma yöntemlerini anlatmaktadır. Yüksek genleşme özellikli köpük sistemi de, az su kullanması ve yüksek yangın söndürme etkisi nedeniyle karmaşık boru hattı galerilerinde kullanılması önerilmektedir. Yüksek genleşme özelliği olan köpük sistemiyle normal su sprinkler sisteminin su kullanımı karşılaştırılmıştır. Yüksek genleşmeli köpük sistemini bu üstünlüğü aynı zamanda bu felaket sonrasındaki toparlanma işlemlerinin de normal su sprinkleri sistemine göre çok daha az olduğu anlamına gelmektedir.

1. GİRİŞ

Ekonomi sürekli olarak büyüdüğünden, birçok boru hattı insanların ihtiyaçlarını karşılayamaz duruma gelmektedir. Boru hatlarının bütünlüğünü kontrol etmek, düşük kapasiteli boru hatlarını yüksek kapasiteli hatlarla değiştirmek ve boru devrelerini çalışır olarak korumak ve onarmak için genellikle aynı noktalardan yer altına derine doğru kazı yapmamız gerekmekte bu ise trafik sıkışıklığına ve insanların günlük yaşamlarında rahatsızlığa neden olmaktadır. Bu nedenle şehrin altyapı hizmetlerine ait inşaat projelerine çok kapsamlı boru hattı galerileri uygulanmaktadır. İlk çok kapsamlı boru hattı galerisi Fransa’da yapıldı. 1983 yılında şehir ortamını daha iyi duruma getirmek için Paris şehri yollarının altında büyük ölçekli kanalizasyon ağı konumlandırmak için, maksimum kesit alanı 6 metre yüksekliğinde ve 5 m genişliğinde, bir boru hattı galerisi oluşturdu. İçinde su borusu hatları, iletişim hatları ve basınçlı hava boru hatları ile trafik iletişim kablosu ve diğer kamu kolaylık tesislerinin yer aldığı çok kapsamlı boru hattı galerisi ilk komple çok kapsamlı boru hattı galerisini oluşturdu. O zamandan beri İngiltere, Almanya, Japonya, eski Sovyetler Birliği ve İspanya’da çok kapsamlı boru hattı galerileri yaptılar. Kente ait çok kapsamlı boru hattı galerisi şehrin günlük yaşantısı için gerekli olan, elektrik enerjisi dağıtım sistemi, su besleme ve gider sistemi, telekomünikasyon, gaz, ısıtma ve diğer boru hatları gibi tüm sistemleri yeraltında yer alan tek bir merkezi tünelde içermektedir.

Çok kapsamlı boru hattı galerisinde aynı zamanda kendine ait ayrı tahliye, aydınlatma, iletişim, izleme ve diğer tesisler de bulunmaktadır. Galeride çok yoğun olarak boru hatları bulunduğundan, özellikle elektrik ve gaz boru hatları aynı galeride yer aldığından galeri oldukça ciddi yangın tehlikesiyle karşı karşıyadır. Ming-hua Hu [1] boru hatları galerisinde gaz sızıntısı olması ve yayılmasının elektrik yangınına yola açabileceğini belirtmiştir. Bu nedenle yangını mümkün olduğu kadar erken bir aşamada keşfetmek için otomatik yangın detektörleri ve alarm cihazları gerekmektedir Tong-ming Wang [2] çok kapsamlı boru hattı galerisinde yangın ve gaz patlaması da dâhil olmak üzere yangın tehlikesinin analizini yaptı ve çok büyük ölçekte kısmi hasara yol açabileceğinden galeri içinde yangının genişlemesine mani olmak için yangın bölmeleri yapılmasına ihtiyaç olduğunu önerdi. Yu Sun [3] ise yangın koşulları altında çok kapsamlı boru hattı galeri yapısının yangına olan direnç kabiliyetini ele aldı ve boru hattı galerisinde yangının başlangıç kademeleri için otomatik yangın söndürme sisteminin uygulanabileceğini önerdi. Hao Zhang [4] yangın emniyeti tasarımının çok kapsamlı boru hattı galerisi fonksiyonuyla, güvenli çalışma ve elektrik enerjisi sistemi hedefiyle birleşmesi gerektiğini belirtti.

Hao Zhang aynı zamanda örnek olarak Wuxi’deki Tai nehri yakındaki çok kapsamlı boru hattı galerisi örnek olarak kullandı. Xin-yi Chai [5] ise yangın emniyeti tasarımını Şanghay’daki Zhangyang yolu boyunca uzanan çok kapsamlı boru hattı galerisinde, sistemin gerekliliği, uygulanabilirliği dâhil olmak üzere ve galeri içinde yangın kontrolü için sağlanan su atomizerinin özet tanıtımıyla beraber tanıttı. Li-dong Wang [6] çok kapsamlı boru hattı galerisinde havalandırma ve duman tahliye sisteminin önemini belirtti ve havalandırma, alarm sistemi ve yangınla mücadele sisteminin her birinin diğeriyle eş güdümlü olarak çalışması gerektiğini önerdi.

Bu yazı çok kapsamlı boru hattı galerisinde, yangın tipleri ve nedenleri, yangın özellikleri ve yangınla meydana gelen kayıplar analizi de dâhil olmak üzere, yangın tehlikelerini ele almakta ve daha sonra çok kapsamlı boru hattı galerisinin yangın emniyet tasarımı için referanslar vermektedir.

Devamı için: http:// http://www.yanginguvenlik.com.tr/edergi/5/195/36/