Prof. Dr. Abdurrahman KILIÇ

Yasak savmak için yapılan, kurallara uygun olarak oluÅŸturulmayan yangın söndürme tesisatları, hiç yapılmamasından daha fazla zarara sebep olabilmektedir. Ülkemizde var olduÄŸu belirtilen birçok yangın korunum tesisatı, sadece görünürde var olup, gerçek anlamda standartlara uygun olarak yapılan ve istenilen görevi yerine getirebilecek durumda olanların sayısından ne yazık ki fazla deÄŸildir.

Bir akÅŸam Eminönü bölgesinden bir yangın haberi geldi. 22 Eylül 1993 günü, saat 21:00 civarlarındaydı. Eminönü bölgesinde gece saatlerinde kalan insan sayısı az olduÄŸundan, binaların iç kısımlarındaki yangınların fark edilmesi zaman almakta, yangın büyüyerek dışarıdan görülür hale geldikten sonra, bekçi veya polisler tarafından itfaiyeye haber verilmektedir. Olay günü, itfaiye olay yerine ulaÅŸtığında, etrafı yüksek hanlarla çevrili olan Sabuncu Hanın tamamının alevler içinde olduÄŸu görüldü. Söndürme çalışmalarına ve bitiÅŸik hanların korunması yönünde çalışmalara baÅŸlandı.

Sabuncu Han, etrafı yüksek hanlarla çevrili bir ada içinde bulunmaktaydı ve bekçisi yoktu. Muhtemelen iÅŸyerleri kapatıldıktan hemen sonra, hanın iç kısmında yanma baÅŸlamış, civarda kimse olmadığı içingörülememiÅŸ ve yangın bir saat devam ettikten sonra çatıya ulaşınca, karşıda bulunan Çarşılı Gürün Hanın bekçileri yangını görmüÅŸ, telefon bulunmadığı için karakola yürüyerek gitmiÅŸler ve polise haber vermiÅŸler. Polis itfaiyeye haber verinceye kadar yangın yandaki hanlara sirayet etmiÅŸ.

Olay yerine ulaÅŸtığımda, yangın Çarşılı Gürün Hana henüz geçmemiÅŸti. Bence ülkemizin en deÄŸerli itfaiyecilerinden olan o tarihteki yardımcım Mehmet Sümeli ile birlikte hanın içine girdik, üst kata kadar çıktık; handa yangın yoktu. Çarşılı Gürün Hanın, Sabuncu Han’ın olduÄŸu avluya bakan küçük bir penceresi bulunuyordu ve pencere cam bölme içinde sentetik ipliklerle dolu bir depoya açılmıştı. Pencereden depoya yangın her an geçebilirdi. Mehmet Bey ile etrafa bakarken, deponun hemen yanında bir yangın dolabı olduÄŸunu gördük. Ä°lk aklımıza gelen, yangın dolabı ile deponun içini ıslatmak ve yangının Çarşılı Gürün Hana geçiÅŸini engellemek oldu. Mehmet Beye seslenerek

“Hemen hotumu ser, yangın dolabını aç” dedim ve ben müdahale etmek için deponun cam kapısını kırmaya baÅŸladım. Cam kapıyı kırdığımda hava sirkülasyonu arttı. Mehmet Beye hortumu çabuk getirmesi için seslendim. Bir taraftan “Çabuk çabuk” diye bağırıyordum. Mehmet Bey “dolabın içi boÅŸ vana yok” dedi. Olacak ÅŸey deÄŸildi, yangın dolabı kapağı vardı ama içinde bir ÅŸey yoktu. Depoda yangın baÅŸlamak üzereydi. Ä°tfaiye ekipleri diÄŸer hanların içerisindeydi. Hemen grup amirlerini telsizle arayarak Çarşılı Gürün Hana bir kol çıkarmalarını istedim. Depo tutuÅŸmaya baÅŸladı. Yapacağımız hiçbir ÅŸey yoktu. AÅŸağı indik. Ä°tfaiye ekipleri gelinceye kadar hanın tamamı dumanla doldu ve yangın büyüdü. Yangın söndürüldü ama han enkaza dönüÅŸtü.

Hanın yanmasına, yangın dolabının bir boruya bile baÄŸlantı yapılmadan, yasak savmak için duvara tutturulmuÅŸ olması neden olmuÅŸtu. Yangın dolabını görmeseydik kapıyı kırmayacaktık. Kapıyı kırmadan itfaiyeyi çağırsaydık yangın geniÅŸlemeyecekti. Yangın dolabının baÄŸlantısı olsaydı, yangın baÅŸlamadan önlenecekti ve han yanmayacaktı. Olaydan sonra hataları bulmak ve öÄŸüt vermek teorik olarak çok kolaydır. “Önce yangın dolabını kontrol edip sonra kapıyı kırmak gerekirdi. Kapı kırıldığı için taze hava nedeniyle tutuÅŸma
hızlandı, kapı kırılmasaydı yangın daha geç baÅŸlardı” diye yorum yapılabilir.

Fakat yangın anında, uzun bir süre düÅŸünmek için zamanınız yoktur. Yan taraftaki binalarda alevler metrelerce yükselirken ve bir an önce kontrol altına almak için çaba sarf ederken, yangın
dolabının duvara boÅŸ olarak tutturulduÄŸunu düÅŸünmek kolay olmuyor. BaÅŸka bir yangında hortum dolabı bir boruya baÄŸlanmıştı; ama boruya baÄŸlanan yangın dolaplarında su olmadığını, su olan yangın dolaplarında ise su basıncının ve debisinin çok yetersiz olduÄŸunu çok gördüm. Bir tesisatın var olmasından daha da önemlisi, uygun tasarlanması ve uygun yapılmasıdır.
Uygun olmayan bir tesisatın olması, gereksiz güven oluÅŸturmaktadır. Halkın eÄŸitilmesi ve denetimlerin yapılması ÅŸart.